Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 1, Αρ. 3 (2002): Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2002

Η χρήση των ακτινοβολιών για ακτινοθεραπευτικούς σκοπούς σε καρκινοπαθείς και κυρίως η ακτινοβόληση με εξωτερικές δέσμες, προκαλεί σε όλους τους ασθενείς κάποια μορφή δερματικής αντίδρασης. Οι αντιδράσεις αυτές εμφανίζονται είτε άμεσα, -μετά ή και κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας- και αποτελούν την οξεία μορφή, είτε αργότερα και χαρακτηρίζονται ως χρόνιες. Με δεδομένο το ότι ένας μεγάλος αριθμός καρκινοπαθών σε κάποια στιγμή της θεραπείας του θα υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία, γίνεται κατανοητό πως η έγκαιρη διάγνωση, η εκτίμηση και η λήψη προληπτικών και θεραπευτικών μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπλοκών της ακτινοθεραπείας είναι ζωτικής σημασίας, λαμβάνο- ντας συνάμα υπόψη και την επίδραση αυτών των αντιδράσεων στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Στην παρούσα ανασκόπηση παρουσιάζονται οι δερματικές ακτινικές αντιδράσεις μετά από εξωτερική ακτινοβόληση, η προσπάθεια εκτίμησής τους, καθώς και οι κύριοι άξονες της φροντίδας τους και των νοσηλευτικών παρεμβάσεων.

Λέξεις κλειδιά: Νοσηλευτική φροντίδα, εκτίμηση, ακτινοδερματίτιδα, δερ- ματολογικές αντιδράσεις, ακτινοθεραπεία

Η καταπολέμηση των ασθενειών και η προστασία της υγείας αποτελούσαν πάντοτε το επίκεντρο της ανθρώπινης δραστηριότητας. Χρειάστηκαν πολλοί αιώνες και έρευνες για να φτάσουμε στη σημερινή «ιατροκεντρική» κοινωνία και μια σειρά από επιστημονικές προσεγγίσεις προκειμένου να διερευνηθεί η υπόσταση του διώνυμου υγεία-αρρώστια, καταλήγοντας στην περιγραφή συγκεκριμένων προτύπων και αιτιολογικών παραγόντων. Αυτές οι προσεγγίσεις επηρέασαν το σύστημα υγείας ως προς τη δομή και λειτουργία του, δημιουργώντας την ανάγκη για μορφοποίηση της περίθαλψης, αύξηση του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών, ανάπτυξη της τεχνολογίας και επιδημιολογίας, αύξηση της ποιότητας ζωής με έμφαση στην πρόληψη και τη δημιουργία προγραμμάτων αγωγής υγείας. Σήμερα λόγω της πολυμορφίας της σχέσης υγείας-αρρώστιας και των προβλημάτων που αυτή δημιουργεί, οι ειδικοί κάνουν λόγο για κρίση γύρω από τα θέματα υγείας. Ένας σαφής ορισμός της έννοιας της υγείας είναι όμως, αναγκαίος τόσο για να εμπλουτιστούν οι γνώσεις για τον άνθρωπο και το μέλλον του και να προαχθεί η υγεία, όσο και για να οριοθετηθεί η περιοχή δραστηριοτήτων των διαφόρων υγειονομικών λειτουργιών. Αυτό θα συνεισφέρει στην εκτίμηση κόστους-οφέλους των ποικίλων θεραπευτικών ή προληπτικών προγραμμάτων που σχεδιάζονται και εφαρμόζονται σε επίπεδο περίθαλψης.

Λέξεις κλειδιά: Μεταβαλλόμενο περιβάλλον, υγεία-αρρώοτια, σύστημα υγείας

Τα πλεονεκτήματα και οι κίνδυνοι που αφορούν διαδικαοίες ρουτίνας στην Ιατρική επιστήμη έχουν κατά κόρον αμφισβητηθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών. Εδώ και αρκετά χρόνια, η περινεοτομή έχει αποτελέσει αντικείμενο μεγάλης διαμάχης. Κατά τα πιο πρόσφατα χρόνια, το ενδιαφέρον πάνω στο ζήτημα της περινεοτομής έχει αναπτυχθεί ευρύτερα απασχολώντας τόσο τους μαιευτήρες όσο και γυναίκες που έχουν ζήσει την εμπειρία της περινεοτομής. Σε μερικές χώρες, σχεδόν όλες οι γυναίκες που αποκτούν μωρά σε νοσοκομείο έχουν «κοπεί» χειρουργικά. €άν δεν κάνουν καισαρική τομή, τότε θα κάνουν περινεοτομή. Πρόσφατες εκτιμήσεις σε εθνικό επίπεδο που σχετίζονται με την αναλογία κολπικών γεννήσεων συνοδευό- μενων από περινεοτομή, υποδεικνύουν ποσοστό 28% στον Καναδά. Η εν λόγω διαδικασία δεν προτείνεται ως διαδικασία ρουτίνας στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχει δημιουργήσει διαμάχη σχετικά με το πόσο συχνή θα πρέπει να είναι μια τέτοια διαδικασία. Πολλές μελέτες σχετικές με την περινεοτομή έχουν πρωτίστως ασχοληθεί με το πότε και με ποιον τρόπο θα πρέπει να πραγματοποιείται η εν λόγω διαδικασία. Ενα σύνολο διαφορετικών παραγόντων έχουν επηρρεάσει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι γυναίκες την περινεοτομή. Υπάρχουν στοιχεία στην ψία που αποδεικνύουν ότι, με την αυξανόμενη τάση προς medicalization, η περι- νεοτομή έχει θεωρηθεί παράγοντας κοινωνικού ελέγχου. Πρόσφατα, το House of Committee Second Report on Maternity Services (1992) συμπέρανε ότι, μέχρις ότου υπάρξει λεπτομερής και επακριβής έρευνα γύρω από τέτοιου τύπου επεμβάσεις όπως είναι η περινεοτομή, θα πρέπει να δίνεται στις γυναίκες το δικαίωμα επιλογής βάσει των ήδη υπαρχουσών πληροφοριών, αντί να πρέπει να υποβάλλονται σε τέτοιου είδους επεμβάσεις ως αυτές να αποτελούσαν επεμβάσεις ρουτίνας. Στην Ελλάδα, οι μαιευτήρες συνηθίζουν να δίνουν οδηγίες για εφαρμογή της τακτικής «αποφύγετε τα δάκρυα, κάντε περινεοτομή» ως υπόθεση ρουτίνας. Πιθανόν να ενεργούν καλή τη πίστη, ωστόσο τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι κάνουν λάθος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει λάβει μία ξεκάθαρη θέση ενάντια στην ρουτίνα της περινεοτομής, παρέχοντας τις καλύτερες αποδείξεις που έχουν διαθέσιμες. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω σημεία, είναι φανερή η ανάγκη για παροχή απαντήσεων στα ακόλουθα ερωτήματα: (α) δίνουν στις γυναίκες να αισθανθούν ότι έχουν επιλογή όσον αφορά στην εφαρμογή της περινεοτομής; (β) ποιες είναι οι επιδράσεις της περινεοτομής στις γυναίκες; η περινεοτομή είναι μία συχνά πραγματοποιήσιμη χειρουργική επέμβαση κατά τη γέννα, ωστόσο, σε παγκόσμιο επίπεδο τα ποσοστά ποικίλλουν σημαντικά. Οι επαγγελματίες στον τομέα της υγείας έδειχναν πάντοτε να στηρίζουν την απόφασή τους με όσο το δυνατόν καλύτερες αποδείξεις. Οι ερευνητές υποδεικνύουν ότι η πραγματοποίηση της πε- ρινεοτομής ως υπόθεση ρουτίνας κατά τη διάρκεια μίας μη ολοκληρωμένης γέννας παρουσιάζει μεγαλύτερους κινδύνους από ό,τι οφέλη στη λεχώνα γυναίκα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τόσο η πίεση της κοινής γνώμης όσο και οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν οδηγήσει στον περιορισμό της χρήσης της περινεο- τομής. Στην Ελλάδα όμως δεν παρατηρείται ανάλογος περιορισμός.

Λέξεις κλειδιά: "Περίνεο, περινεοτομή, ρήξεις περινέου, κολπικός τοκετός"

Σκοπός της μελέτης είναι να διερευνήσουμε εάν η μέτρηση των μεταβολών του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης στο αίμα του σφαγιτιδικού βολβού (S)V02) είναι ικανή να επιτρέψει την έγκαιρη αναγνώριση της εγκεφαλικής υποξίας. Υλικό- Μέθοδος Μελετήθηκαν 17 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ενδαρτηρεκτομή της καρωτίδας. Μετά την ενδοτραχειακή διασωλήνωση τοποθετήθηκε στο σφαγιτιδικό βολβό ειδικός καθετήρας (Opticath Oximetrix, Abbott Critical Care System) για τη συνεχή καταγραφή του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης. £κτίμηση αερίων μικτού φλεβικού αίματος από το σφαγιτιδικό βολβό και αρτηριακού αίματος έγιναν ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Διεγχειρητικά υπάρχει συνεχής μέτρηση της αρτηριακής πίεσης με αιματηρή μέθοδο και σφυγμική οξυμετρία. Αποτελέσματα Καθόλη τη διάρκεια του χειρουργείου ο κορεσμός της αιμοσφαιρίνης στο αρτηριακό αίμα διατηρήθηκε σταθερά στο 98-99%. Αντιθέτως το SJV02 μειώθηκε από 5-30% κατά τη διάρκεια του αποκλεισμού της καρωτίδας και από 15-55% όταν η αρτηριακή πίεση παρουσίαζε πτώση >30% από εκείνη που θεωρήθηκε απαραίτητη για την άρδευση του εγκεφάλου. Μετά την άρση του αποκλεισμού το SJV02 αυξήθηκε από 5-35%. Συμπεράσματα Η συνεχής καταγραφή του SJV02 καθιστά δυνατή την παρακολούθηση της εγκεφαλικής οξυγόνωσης και την αναγνώριση της ισχαιμίας στο σύστοιχο ημισφαίριο του εγκεφάλου επιτρέποντάς μας την άμεση παρέμβαση.

Λέξεις κλειδιά: Οξυμετρία καρωτίδας, εγκεφαλική υποξία, ενδαρτηρεκτομή καρωτίδας

Σκοπός της παρούσας ερευνητικής εργασίας είναι να διερευνηθεί εάν η ανησυχία των ασθενών προεγχειρητικά επηρεάζει τη μετεγχειρητική τους πορεία. Υλικό-Μέθοδος Δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 106 ασθενείς οι οποίοι εισήχθησαν σε Γενικά και Περιφερειακά Νοσοκομεία για χολοκυστεκτομή και ετερόπλευρη πλαστική κήλης. Οι παραπάνω ασθενείς επιλέχθησαν από τις λίστες εισόδου και τις λίστες χειρουργείου με τυχαίο τρόπο για τη μέτρηση της προεγχειρητικής ανησυχίας χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα State Trait Anxiety Inventory ενώ για τη μέτρηση της μετεγχειρητικής πορείας χρησιμοποιήθηκαν τρεις δείκτες: η μετεγχειρητική φυσική κατάσταση, η μετεγχειρητική διανοητική κατάσταση και ο μετεγχειρητικός βιούμενος πόνος. Αποτελέσματα Το μέσο προεγχειρητικό σκορ του state βρέθηκε 49,86±6,22. Το μέσο προεγχειρητικό σκορ του trait βρέθηκε 46,60±7,51. Το μέσο σκορ μετεγχειρητικής φυσικής κατάστασης βρέθηκε 20,36±4,32, η μέση τιμή της διανοητικής μετεγχειρητικής κατάστασης είναι 5,49±1,36 και η μέση τιμή του μετεγχειρητικού βιούμενου πόνου είναι 3,Ι9±0,92. Από τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων βρέθηκε ότι υπάρχει μία θετική συσχέτιση μεταξύ των δύο προεγ- χειρητικών δεικτών state και trate. Σε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας Ρ=0,005 το state σχετίζεται αρνητικά με το δείκτη της μετεγχειρητικής φυσικής κατάστασης, και το trait με το δείκτη της μετεγχειρητικής διανοητικής κατάστασης. Παρατηρήθηκε επίσης και μία στατιστικώς σημαντική σχέση μεταξύ των μετεγχειρητικών δεικτών της φυσικής και της διανοητικής κατάστασης. Συμπεράσματα Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν σαφώς ότι η προεγχειρητική ψυχολογική κατάσταση των ασθενών επηρεάζει τη μετεγχειρητική τους πορεία.

Λέξεις κλειδιά: Ανησυχία, προεγχειρητική ανησυχία, stress, προεγχειρητι- κό stress, μετεγχειρητική πορεία ασθενών, μετεγχειρητική φυσική κατάσταση, μετεγχειρητική διανοητική κατάσταση, μετεγχειρητικός πόνος, STAI

Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνηθεί κατά πόσο και με ποιες μορφές η διδασκαλία της Ογκολογικής Νοσηλευτικής περιέχεται στο Βασικό Πρόγραμμα της Νοσηλευτικής £κπαίδευσης στα Νοσηλευτικά Τμήματα των Σχολών των Βαλκα νικών χωρών και των χωρών της Μέσης Ανατολής. Υλικό Στη μελέτη συμμετείχαν: Κύπρος, Αίγυπτος, Σκόπια, Ελλάδα, Ισραήλ, Σλοβενία, Σαουδική Αραβία, Τουρκία και Γιουγκοσλαβία. Για την υλοποίηση του σκοπού της μελέτης διανεμήθηκε ερωτηματολόγιο στους εκπροσώπους της £υρωπαϊκής £ταιρείας Νοσηλευτικής Ογκολογίας -της οποίας η Ελλάδα είναι μέλος- και της £υρωπαϊκής Σχολής Ογκολογίας με αποδέκτες τα Νοσηλευτικά Τμήματα των Βαλκανικών χωρών και των χωρών της Μέσης Ανατολής. Οι ερωτήσεις του Α' μέρους (1-3) αφορούσαν γενικές πληροφορίες ως προς τα κριτήρια εισαγωγής, τη διάρκεια της βασικής νοσηλευτικής εκπαίδευσης καθώς επίσης και τα επίπεδα του νοσηλευτικού επαγγέλματος στις παραπάνω χώρες. Στο Β' μέρος οι ερωτήσεις (4-11) αφορούσαν πιο συγκεκριμένα τη διδασκαλία της Ογκολογικής Νοσηλευτικής στη βασική νοσηλευτική εκπαίδευση, όπως ώρες θεωρητικής διδασκαλίας, ώρες κλινικής άσκησης, διδασκαλία Ογκολογικής Νοσηλευτικής ως μέρος της Παθολογικής, Χειρουργικής, Κοινοτικής Νοσηλευτικής, υποχρεωτική διδασκαλία της Ογκολογικής Νοσηλευτικής ή ως κατ’ επιλογήν μάθημα στη βασική νοσηλευτική εκπαίδευση. Αποτελέσματα Ο χρόνος της θεωρητικής διδασκαλίας της Ογκολογικής Νοσηλευτικής κυμαίνεται από 0-50 ώρες, ενώ αυτός της κλινικής άσκησης από 4-60 ώρες. Η Ογκολογική Νοσηλευτική διδάσκεται σε 6 χώρες ως μέρος της Παθολογικής Χειρουργικής Νοσηλευτικής ενώ σε τρεις μόνο χώρες είναι μάθημα επιλογής. Συμπεράσματα Στην πλειονότητα των προγραμμάτων Βασικής Νοσηλευτικής Εκπαίδευσης στα Βαλκάνια και την Μ. Ανατολή η ενότητα του περιγράμματος σπουδών που αφορά την διδασκαλία της ογκολογικής Νοσηλευτικής είναι πολύ περιορισμένη. Η κλινική άσκηση πρέπει να αυξηθεί και η διδασκαλία της Ογκολογικής Νοσηλευτικής να συμπεριληφθεί στο περίγραμμα της Βασικής Νοσηλευτικής Εκπαίδευσης όλων των χωρών της παρούσας μελέτης, όπως προβλέπεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Συμβουλευτική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Λέξεις κλειδιά: Βασική εκπαίδευση, διδασκαλία, ογκολογική νοσηλευτική, εκπαιδευτικά προγράμματα

Τα λειομυοοαρκώματα εκδηλώνονται συνήθως με συμπτώματα που σχετίζονται με την εντόπιση του όγκου ή ως ανώδυνες μάζες των μαλακών ιστών. Παρουσιάζουμε την περίπτωση μιας νεαρής γυναίκας με από μηνών ιστορικό πυρετού και υψηλά επίπεδα πρωτεϊνών οξείας φάσης στα πλαίσια ενός υψηλής κακοήθειας παρασπονδυλικού λειομυοσαρκώματος.

Λέξεις κλειδιά: Λειομυοσάρκωμα, πρωτεΐνες οξείας φάσης, πυρετός