Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 10, Αρ. 1 (2011): Ιανουάριος - Μάρτιος 2011

Το σημερινό ελληνικό νοσοκομείο, ενταγμένο σε ένα σύνθετο σύστημα υγείας, υποχρεούται στην παροχή ενός διαφοροποιούμενου φάσματος υπηρεσιών υγείας. Το αυξημένο κόστος, η "στενότητα" πόρων και η συνεχώς αυξημένη ζήτηση και απαιτήσεις για ποιότητα, επιβάλλουν την υιοθέτηση ενός συστήματος διοίκησης-διαχείρισης, αφενός για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των μεταβολών, αφετέρου για την επίτευξη των τιθέμενων στόχων. Η παρούσα βιβλιογραφική ανασκόπηση επιχειρεί να κάνει μια κριτική ανάλυση της άσκησης της διοίκησης στα ελληνικά νοσοκομεία, μέσα από την ελληνική κυρίως πραγματικότητα και βιβλιογραφία.

Λέξεις κλειδιά: Διοίκηση, προγραμματισμός, δημόσιο νοσοκομείο, ανθρώπινο δυναμικό

Ο προσδιορισμός των αναγκών των ασθενών αποτελεί δύσκολο έργο λόγω της πολυπλοκότητας της έννοιας «ανάγκης» και για το λόγο αυτό έχουν προταθεί πολλοί ορισμοί. Σκοπός της παρούσης εργασίας ήταν η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με την έννοια της «ανάγκης των ασθενών». Υλικό και μέθοδος: Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιελάμβανε αναζήτηση ανασκοπικών και ερευνητικών μελετών, κυρίως στην ηλεκτρονική βάση «pubmed» που αναφέρονταν στην έννοια της «ανάγκης των ασθενών». Αποτελέσματα: Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η «ανάγκη» έχει ποικίλες έννοιες οι οποίες αλλάζουν, αναθεωρούνται και εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου. Τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών υποδεικνύουν, ότι κάθε ασθενής ως βιοψυχοκοινωνική ολότητα, έχει πέρα από βιολογικές ή φυσικές ανάγκες και ψυχο-κοινωνικές και πνευματικές. Σύμφωνα με τον Μaslow οι κυριότερες ανάγκες ασθενών είναι οι βιολογικές ανάγκες, η ανάγκη για ασφάλεια και προστασία, η ανάγκη για κατανόηση και αποδοχή, η ανάγκη για αυτοεκτίμηση, η ανάγκη για Αυτοπραγμάτωση και η ανάγκη αυτοαντίληψης. Στην Νοσηλευτική, ως «ανάγκη» ορίζεται η κατάσταση εκείνη κατά την οποία παρουσιάζεται έκπτωση ή αδυναμία των βιολογικών ή και ψυχο-κοινωνικών λειτουργιών του ανθρώπου, που ως αποτέλεσμα έχουν τη δημιουργία διαφοράς μεταξύ του «πως είναι και πως θα έπρεπε ή θα ήθελε το ίδιο το άτομο να είναι». Συμπεράσματα: Οι επαγγελματίες υγείας δεν θα πρέπει να αγνοούν τις ανάγκες των ασθενών, αλλά αντίθετα να ενσωματώνουν την ικανοποίηση των αναγκών ως μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας.

Λέξεις κλειδιά: Ανάγκες ασθενών, κοινωνικές, συναισθηματικές, φυσικές ανάγκες

Η εφηβική εγκυμοσύνη, αποτελεί παγκοσμίως ένα ιατρικό και κοινωνικό ζήτημα, που συνδέεται με πολλές σωματικές, ψυχολογικές, και κοινωνικές επιπτώσεις και μπορεί να καταλήξει σε γέννηση ,αποβολή ή άμβλωση. Σκοπός: Σκοπός της παρούσης εργασίας, είναι να αναζητήσει τους παράγοντες κινδύνου εκείνους, που συντελούν στην εφηβική εγκυμοσύνη. Αποτελέσματα: Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με δεδομένα της Unicef, το ποσοστό γεννήσεων ανάμεσα στις έφηβες αγγίζει το 52,1% και είναι τέσσερις φορές υψηλότερο, από το αντίστοιχο ποσοστό που καταγράφεται στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Η Μ. Βρετανία έχει το υψηλότερο ποσοστό εφηβικής εγκυμοσύνης στην Ευρώπη και σε αντίθεση με την πτώση που καταγράφεται στις υπόλοιπες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, το στοιχείο αυτό παραμένει σχετικά σταθερό, ειδικά στις εφήβους ηλικίας από 16 ετών και κάτω. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, το 2007, είχαμε 3.129 γεννήσεις από έφηβες κάτω των 18 ετών, με 75 γεννήσεις εξ αυτών από έφηβες κάτω των 15 ετών. Οι κυριότεροι παράγοντες, που συντελούν στην επίπτωση της εφηβικής εγκυμοσύνης, είναι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες, η οικογένεια, η εκπαίδευση και η σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων. Συμπεράσματα: Είναι ανάγκη, η πολιτεία, μέσα από τις υπηρεσίες της υγείας και τα προγράμματα της εκπαίδευσης, να παράσχει σύγχρονη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία, καθώς και προγράμματα πρόληψης και αγωγής υγείας στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Η συνεργασία αυτών των φορέων είναι απαραίτητη, για την καλύτερη αντιμετώπιση της έκτασης και των συνεπειών της εφηβικής εγκυμοσύνης.

Λέξεις κλειδιά: Εφηβική εγκυμοσύνη, αντισύλληψη, παράγοντες κίνδυνου, σεξουαλική συμπεριφορά, σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

Οι ασθενείς με καρκίνο αντιμετωπίζουν διαφορετικά και πολύπλοκα οξέα προβλήματα δυνητικώς απειλητικά για τη ζωή, τα οποία μπορεί να οφείλονται στην ίδια τη νόσο, στις ανεπιθύμητες και τοξικές δράσεις της αντινεοπλασματικής αγωγής ή στην επιδείνωση παθήσεων που προϋπήρχαν, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις αποτελούν την αρχική εκδήλωση της κακοήθειας. Σκοπός: Σκοπός αυτής της μελέτης ήταν η ανάδειξη των οξέων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με καρκίνο και τα οποία μπορεί να οφείλονται στην ίδια τη νόσο ή στις ανεπιθύμητες δράσεις της αντινεοπλασματικής αγωγής. Υλικό και μέθοδος: Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιελάμβανε αναζήτηση ανασκοπικών και ερευνητικών μελετών στις βάσεις δεδομένων MEDLINE, SCOPUS και ΙΑΤΡΟΤΕΚ (1995 -2010) με λέξεις κλειδιά: Επείγον ογκολογικό πρόβλημα, καρκίνος. Αποτελέσματα: Τα κυριότερα επείγοντα ογκολογικά συμβάματα είναι το σύνδρομο λύσεως του όγκου, η συμπίεση του νωτιαίου μυελού, το σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας, τα οξέα καρδιακά επεισόδια, η οξεία νεφρική ανεπάρκεια, η φλεβική θρόμβωση και η πνευμονική εμβολή, οι μεταβολικές διαταραχές, η ουδετεροπενική λοίμωξη, τα οξέα αναπνευστικά επεισόδια, η οξεία αιμορραγία και η αιματουρία. Συμπεράσματα: Η έγκαιρη διάγνωση και η επείγουσα θεραπεία είναι ύψιστης σημασίας για την αντιμετώπιση των επειγόντων ογκολογικών προβλημάτων. Το στάδιο της νόσου, η ανταπόκριση στη θεραπεία, η γενική πρόγνωση και η επιθυμία του αρρώστου και των οικείων του είναι παράγοντες που θα καθορίσουν την επιλογή της θεραπευτικής πρακτικής.

Λέξεις κλειδιά: Επείγον ογκολογικό πρόβλημα, καρκίνος

Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ), αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες στη συμμόρφωση με τις ιατρικές οδηγίες επειδή στην αρχή τουλάχιστον η νόσος εμφανίζει ύπουλη κλινική πορεία, με αποτέλεσμα η υιοθέτηση διαιτητικών και άλλων αλλαγών στον τρόπο ζωής να φαίνεται περιττή στους πάσχοντες. Σκοπός της μελέτης ήταν η ανάπτυξη ενός ειδικού εργαλείου μέτρησης της συμμόρφωσης στη θεραπεία σε ασθενείς με ΣΔ ΙΙ και στη συνέχεια να δοκιμαστεί η εγκυρότητα και η αξιοπιστία του στον ελληνικό πληθυσμό. Υλικό και μέθοδος: Δημιουργήθηκε ένα ερωτηματολόγιο που αποτελείται από 38 ερωτήσεις, οι οποίες επιλέχθηκαν από ήδη υπάρχοντα έγκυρα ερωτηματολόγια. Τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το Summary of Diabetes Self-Care Activities, το 9-item Patient Health Questionnaire, το 12-item Short Form Health Survey και το Diabetes Self-care Behaviors and Barriers instrument. Έγινε μετάφραση των ερωτήσεων στην Ελληνική γλώσσα ακολουθώντας τις οδηγίες της Διεθνούς Επιστημονικής Επιτροπής. Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην πολιτιστική απόδοση στην Ελληνική, προς αποφυγή παρερμηνειών ή δυσκολονόητων εκφράσεων. Στη συνέχεια το ερωτηματολόγιο εφαρμόστηκε σε δείγμα 120 ατόμων. Αποτελέσματα: Χρησιμοποιώντας την κλίμακα αξιοπιστίας των Flesch-Kincaid, η αξιοπιστία του ερωτηματολογίου ήταν 6,7. Ο μέσος χρόνος για την συμπλήρωση του ερωτηματολογίου ήταν 8±4,2 λεπτά Το νέο ερωτηματολόγιο παρουσιάζει δομική εγκυρότητα, διακριτική ικανότητα, αξιοπιστία και ευαισθησία στην αλλαγή. Συμπεράσματα: Το υπό εξέταση ερωτηματολόγιο δεν απαιτεί ιδιαίτερο χρόνο για τη συμπλήρωσή του και μπορεί να εφαρμοστεί με αξιοπιστία και εγκυρότητα στην Ελλάδα.

Λέξεις κλειδιά: Αξιολόγηση, εγκυροποίηση, στάθμιση, ΣΔ ΙΙ, συμμόρφωση

Η περίοδος της λοχείας απαιτεί από τη νέα μητέρα μεγάλη ανθεκτικότητα ιδιαίτερα όταν εκδηλώνεται επιλόχεια καταθλιπτική συμπτωματολογία. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της πιθανής σχέσης μεταξύ ψυχολογικής ανθεκτικότητας και επιλόχειας κατάθλιψης. Υλικό – Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 104 έγκυες-λεχωίδες που συμπλήρωσαν την κλίμακα Θετικής / Αρνητικής διάθεσης PANAS-X, την Κλίμακα Ψυχολογικής Ανθεκτικότητας CD-RISC (Connor-Davidson Resilience Scale) και την κλίμακα κατάθλιψης του Beck, (Beck Depression Inventory BDI), κατά τη διάρκεια της 35ης εβδομάδας της κύησης και της 1ης εβδομάδας μετά τον τοκετό. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 42% των γυναικών διέτρεχαν κίνδυνο να παρουσιάσουν επιλόχεια κατάθλιψη με βάση την κλίμακα του Beck. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι υπάρχει πολύ ισχυρή θετική συνάφεια μεταξύ ψυχολογικής ανθεκτικότητας κατά την κύηση και της ψυχολογικής ανθεκτικότητας κατά τη λοχεία και ότι όσο πιο υψηλά είναι τα επίπεδα ψυχολογικής ανθεκτικότητας τόσο πιο χαμηλά είναι τα επίπεδα της επιλόχειας κατάθλιψης. Ακόμη η ψυχολογική ανθεκτικότητα, η οποία επηρεάζει την κατάθλιψη, επηρεάζεται σε μέτρια ένταση και βαθμό από την υποστήριξη που παρέχεται από το σύντροφο και το περιβάλλον και από την ύπαρξη θετικής ή αρνητικής συναισθηματικής διάθεσης Συμπεράσματα: H ανάπτυξη της ψυχολογικής ανθεκτικότητας και η στήριξη της λεχωίδας από το σύντροφο της και το περιβάλλον της μπορούν να την προφυλάξουν από καταθλιπτικά συμπτώματα κατά τη λοχεία.

Λέξεις κλειδιά: Επιλόχεια κατάθλιψη, ψυχολογική ανθεκτικότητα, υποστήριξη, κλίμακα EPDS, PANAS-X, CD-RISC

Η εργασιακή εξουθένωση ορίζεται ως ένα πολυδιάστατο σύνθετο προϊόν συναισθηματικής εξάντλησης, αποπροσωποποίησης και ελαττωμένων προσωπικών επιτευγμάτων που μπορεί να συμβεί σε άτομα που εργάζονται εντατικά με πλήθος άλλων ατόμων υπό την πίεση του χρόνου. Σκοπός: Σκοπός της παρούσης έρευνας ήταν η διερεύνηση παραγόντων που συντελούν στη πρόκληση του άγχους και της κόπωσης, της ικανοποίησης και αυτοεκτίμησης που βιώνει το νοσηλευτικό προσωπικό κατά την άσκηση του επαγγέλματος του. Υλικό και μέθοδος: Τον πληθυσμό της μελέτης αποτέλεσαν 167 Νοσηλευτές και βοηθοί Νοσηλευτών που εργάζονταν σε τρία δημόσια νοσοκομεία του νομού Ηλείας. Η συλλογή των στοιχείων έγινε με τη συμπλήρωση ανώνυμου δομημένου ερωτηματολογίου. Το πρόγραμμα που χρησιμοποιήθηκε για την εισαγωγή των κωδικοποιημένων δεδομένων και τη στατιστική επεξεργασία τους ήταν το SPSS 11.0 . Αποτελέσματα: Από τη στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων φάνηκε, ότι οι γυναίκες ανέφεραν σε μεγαλύτερο ποσοστό 'καλή' και πολύ καλή' συναισθηματική κατάσταση σε σύγκριση με τους άνδρες με στατιστικά σημαντική διαφορά (p<0,001). Επίσης, οι άνδρες ανέφεραν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι ήταν ικανοποιημένοι από το επάγγελμά τους 'συχνά' και 'πολύ συχνά' σε σύγκριση με τις γυναίκες με στατιστικά σημαντική διαφορά, p <0,005 . Συμπεράσματα : Οι νοσηλευτές και οι βοηθοί νοσηλευτών είναι περισσότερο επιρρεπείς στην επαγγελματική κόπωση διότι: α. βιώνουν το αίσθημα της ευθύνης για τη ζωή των νοσηλευόμενων ασθενών και β. ο φόρτος εργασίας που τους ανατίθεται είναι πολύ μεγάλος.

Λέξεις κλειδιά: Άγχος , Κόπωση, Ικανοποίηση, Νοσηλευτές, Νοσοκομεία, Ηλεία

Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης (ΑΠ) με τη χρήση σφυγμομανομέτρου και στηθοσκοπίου για την ακρόαση της βραχιόνιας αρτηρίας αποτελεί την κύρια μέθοδο μέτρησης στην καθημερινή κλινική πράξη. Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση των γνώσεων των νοσηλευτών ως προς τη σωστή τεχνική μέτρησης της αρτηριακής πίεσης με σφυγμομανόμετρο. Υλικό και μέθοδος : Τον πληθυσμό της μελέτης αποτέλεσαν άτομα από όλες τις βαθμίδες του νοσηλευτικού προσωπικού. Για τη συλλογή των στοιχείων χρησιμοποιήθηκε ειδικά διαμορφωμένο ερωτηματολόγιο, το οποίο εκτός από τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων, περιελάμβανε μεταβλητές που αφορούσαν τις γνώσεις για την σωστή τεχνική μέτρησης της ΑΠ. Αποτελέσματα : Από τα 360 άτομα που πήραν μέρος στη μελέτη, 88% ήταν γυναίκες και η μέση ηλικία του δείγματος ήταν 36,1 έτη. Το 51,4% του δείγματος ήταν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ως προς τις γνώσεις των συμμετεχόντων, το 79,6% γνώριζε τη σωστή προετοιμασία, το 98,6% γνώριζε, ότι ο βραχίονας του χεριού που θα μετρηθεί η ΑΠ πρέπει να ακουμπά σε ειδικό τραπεζίδιο ή μαξιλάρι και το 94,8% γνώριζε, ότι η ράχη του ασθενούς πρέπει να ακουμπάει στην πλάτη της καρέκλας. Το 60,9% του δείγματος γνώριζε, ότι κατά την πρώτη φορά, η ΑΠ θα πρέπει να μετράται και στα δύο χέρια, ενώ το 45,9% δεν γνώριζε, ότι η ΑΠ συνιστάται να μετράται στο χέρι που εμφανίζει τη μεγαλύτερη ΑΠ. Το 78,2% των ερωτηθέντων γνώριζε, ότι ο σωστός τρόπος μέτρησης ήταν με τη χρήση πιεσόμετρου και ακρόαση της βραχιόνιας αρτηρίας με το στηθοσκόπιο. Tο 67,9% γνώριζε, ότι ο βραχίονας σε σχέση με τον κορμό του σώματος πρέπει να σχηματίζει γωνία περίπου 45ο και η περιχειρίδα πρέπει να βρίσκεται περίπου στο ύψος της καρδιάς. Το 59,8% γνώριζε, ότι η περιχειρίδα πρέπει να τοποθετείται 2-3 cm υψηλότερα από το σημείο ψηλάφησης της βραχιόνιας αρτηρίας. Το 45,1% θεωρούσε, ότι η περιχειρίδα πρέπει να φουσκώνει μέχρι την ένδειξη 200 mmHg. Το 52,3% γνώριζε το σωστό ρυθμό (2-3 mmHg/sec.) με τον οποίο πρέπει να ξεφουσκώνει η περιχειρίδα. Το 88,4% γνώριζε τους ήχους που προσδιορίζουν την τιμή της Συστολικής Αρτηριακής Πίεσης και το 72,7% γνώριζε τους ήχους που προσδιορίζουν την τιμή της Διαστολικής Αρτηριακής Πίεσης. Συμπεράσματα : Για τη βελτίωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των νοσηλευτών ως προς τη μέτρηση της ΑΠ, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στη συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση.

Λέξεις κλειδιά: Μέτρηση αρτηριακής πίεσης, χρήση πιεσόμετρου, ακρόαση της βραχιόνιας αρτηρίας, στηθοσκόπιο