Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 13, Αρ. 2 (2014): Απρίλιος - Ιούνιος 2014

Η προσωπικότητα της Nightingale, οι αξίες της, το όραμά της, οι οργανωτικές δεξιότητες της και οι επιτυχίες της έθεσαν τα θεμέλια της Νοσηλευτικής ως επάγγελμα. Η φιλοσοφία που διατηρούσε για την Νοσηλευτική, το οργανωτικό πλαίσιο και το εκπαιδευτικό σύστημα που επέλεξε υπήρξαν βασικά στοιχεία που χαρακτήρισαν την Νοσηλευτική εκπαίδευση επί ένα περίπου αιώνα . Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας βιβλιογραφικής ανασκόπησης ήταν η κριτική αποτίμηση της επιρροής του προτύπου της Nightingale στη Νοσηλευτική εκπαίδευση και της διασύνδεσής της με το Πανεπιστήμιο στην Αγγλία, στην Ελλάδα και στην Αμερική. Υλικό-Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας στις βάσεις δεδομένων pub med, και Google scholar, Medline, Scopus. Η αναζήτηση περιλάμβανε μελέτες που δημοσιεύτηκαν τις τελευταίες τέσσερεις δεκαετίες. Οι λέξεις κλειδιά που χρησιμοποιηθήκαν ήταν «Νοσηλευτική εκπαίδευση», «Nightingale», «Ελλάδα», «Αγγλία», «ΗΠΑ» στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Αποτελέσματα: Κατά την αντίληψή της Nightingale ο στόχος της Νοσηλευτικής εκπαίδευσης ήταν η χριστιανική ηθική και πνευματική ανάπτυξη του χαρακτήρα της Νοσηλεύτριας και η ανάπτυξη της τεχνικής της ικανότητας. Τρία στοιχεία οδήγησαν στην επιτυχία του εγχειρήματός της: ο τρόπος επιλογής των σπουδαστριών, η φιλοσοφία της εκπαίδευσης και το σύστημα εκπαίδευσης. Το σύστημα εκπαίδευσης που επέλεξε για τη σχολή της η Nightingale και αποτέλεσε και το πρότυπο που υιοθετήθηκε από όλες τις σχολές σε όλο τον κόσμο, περιλάμβανε κάποια θεωρητικά μαθήματα και πολύ πρακτική άσκηση. Η μέθοδος εκπαίδευσης που κυριάρχησε ήταν αυτή της μαθητείας. Συμπεράσματα: Το καθεστώς εκπαίδευσης που επέβαλε η μεταρρύθμιση της Nightingale στην Ευρώπη, ίσχυσε για περισσότερα από εκατό έτη. Το σύστημα άλλαξε αν και τα περισσότερα στοιχεία του παλαιού συστήματος εκπαίδευσης συνυπάρχουν μέσα στο καινούργιο. Απαιτούνται καινούργιες έρευνες στον ελληνικό και διεθνή χώρο που να αφορούν τη νοσηλευτική εκπαίδευση.

Λέξεις κλειδιά: Νοσηλευτική εκπαίδευση, Nightingale, Ελλάδα, Αγγλία, ΗΠΑ

Η προσδοκία αποτελεί πολυσύνθετη δυναμική έννοια που έχει εφαρμογή στον τομέα της υγείας. Πολλοί μελετητές έχουν αναπτύξει ποικίλες θεωρίες για τις προσδοκίες. Η αυτεπάρκεια και η τροποποίηση συμπεριφοράς αποτελούν σημείο-κλειδί για την εκπλήρωση μιας ατομικής προσδοκίας. Εκτός από τις ατομικές προσδοκίες, σημαντικό ρόλο κατέχουν και οι κοινωνικές προσδοκίες όπως προκύπτουν κατά την αλληλεπίδραση των ατόμων. Όσον αφορά τον τομέα της υγείας, η προσδοκία περιγράφει κυρίως τι περιμένουν οι χρήστες υπηρεσιών υγείας να συναντήσουν και τι θα ήθελαν να συναντήσουν από αυτές.

Λέξεις κλειδιά: Προσδοκίες, αυτεπάρκεια, συμπεριφορά, υπηρεσίες υγείας

Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή, που αποτελεί κύρια αιτία νοσηρότητας στην τρίτη ηλικία και επηρεάζει την καθημερινή ζωή των ηλικιωμένων οδηγώντας τους στην περιθωριοποίηση και τον στιγματισμό. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνηθεί ο επιπολασμός της κατάθλιψης σε ηλικιωμένους, τόσο στην κοινότητα όσο και σε κλειστές δομές και να καταγραφούν πιθανές διαφοροποιήσεις μεταξύ αυτών των δύο ομάδων. Υλικό και Μέθοδος: Τον μελετώμενο πληθυσμό αποτέλεσαν 200 ηλικιωμένοι. Οι 100 προήλθαν από κλειστή δομή φροντίδας (γηροκομείο) και οι υπόλοιποι 100 από Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ). Για τη συλλογή των δεδομένων συμπληρώθηκε ένα ειδικά διαμορφωμένο ερωτηματολόγιο το οποίο περιλάμβανε δημογραφικά στοιχεία, πληροφορίες σχετικά με την υγεία τους και τις καθημερινές τους συνήθειες καθώς και η σταθμισμένη σε Ελληνικό ηλικιωμένο πληθυσμό κλίμακα για την κατάθλιψη, Hamilton. Αποτελέσματα: Η πλειοψηφία του δείγματος (50,5%) ήταν άντρες. Καταθλιπτική συμπτωματολογία εμφάνισε το 44% (31% ήπια και 13% μέτρια). Οι άντρες του γηροκομείου παρουσίασαν μεγαλύτερη κατάθλιψη από τους άντρες των ΚΑΠΗ, σε ποσοστό μεγαλύτερο από τις γυναίκες (27,3% ήπια και 12,1% μέτρια), με τις γυναίκες του γηροκομείου να υπερτερούν στα ποσοστά έναντι αυτών των ΚΑΠΗ. Καταθλιπτική συμπτωματολογία παρουσίασαν οι χήροι, τα άτομα με πολλαπλή παθολογία και αυτοί που δεν ασκούνται με ποσοστά 61,5%, 34,6% και 73,1% αντίστοιχα. Μεγάλη διαφορά φάνηκε μεταξύ κλειστής και ανοιχτής δομής, όπου οι ηλικιωμένοι του γηροκομείου φάνηκε να εμφανίζουν μεγαλύτερη κατάθλιψη με ποσοστό 53% , έναντι του 35% των ηλικιωμένων των ΚΑΠΗ. Συμπεράσματα: Το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση, η ύπαρξη παθολογίας, η άσκηση καθώς και η διαμονή σε κλειστές δομές φροντίδας φαίνεται να επηρεάζουν την εμφάνιση κατάθλιψης στους ηλικιωμένους.

Λέξεις κλειδιά: Γηροκομείο, ΚΑΠΗ, κατάθλιψη, τρίτη ηλικία

Η ικανοποίηση των ασθενών αποτελεί έγκυρο δείκτη της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση της ικανοποίησης των ασθενών που υποβλήθηκαν σε προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση ανοικτής καρδιάς. Υλικό και Μέθοδος: Τον πληθυσμό της μελέτης αποτέλεσαν 69 ασθενείς οι οποίοι υποβλήθηκαν σε προγραμματισμένη καρδιοχειρουργική επέμβαση σε νοσοκομείο της Αθήνας από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Μάιο του 2011. Για την εκτίμηση της ικανοποίησης των ασθενών χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο, κατασκευασμένο από Έλληνες ερευνητές και έντυπο για την καταγραφή των κοινωνικό – δημογραφικών και κλινικών στοιχείων των ασθενών. Στο ερωτηματολόγιο περιλαμβάνονται 33 κλειστές ερωτήσεις τύπου Likert σε πεντάβαθμη κλίμακα έντασης (1-5), που αφορούσαν τέσσερις διαστάσεις:(α) ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα, (β) οργάνωση και προγραμματισμός νοσηλείας, (γ) νοσοκομειακό περιβάλλον και (δ) λοιποί παράγοντες ποιότητας. Για όλες τις ερωτήσεις η δηλωθείσα υψηλότερη τιμή αντιστοιχεί στον μεγαλύτερο βαθμό ικανοποίησης και αντίστροφα. Εφαρμόστηκε το t-test, για τον έλεγχο μέσων δύο ανεξάρτητων δειγμάτων (Independent Samples t-test) και για τη διερεύνηση της ύπαρξης σχέσης μεταξύ δύο κατηγορικών μεταβλητών χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος x2 (chi-square test). Η στατιστική σημαντικότητα ορίστηκε στο 0,05 και οι αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση στατιστικού λογισμικού SPSS (έκδοση 19.0). Αποτελέσματα: Το 58% ήταν άνδρες (n=40) και η μέση ηλικία του δείγματος ήταν 66,5 (±8,9) έτη. Η συνολική ικανοποίηση των ασθενών από την νοσηλεία ήταν παραπάνω από μέτρια (3,33±0,89). Η ικανοποίηση από τις τέσσερις διαστάσεις των υπηρεσιών υγείας εκτιμήθηκε ως εξής: α) Ιατρική και Νοσηλευτική φροντίδα 3,57 (±1,05), β) Οργάνωση και προγραμματισμός νοσηλείας 3,27 (±0,846),γ) Νοσοκομειακό περιβάλλον 3,09 (±0,819) και δ) Λοιποί παράγοντες ποιότητας 3,41 (±1,01). Η συσχέτιση της ικανοποίησης με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος δεν έδειξε στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα. Οι ασθενείς ηλικίας 61-74 ετών δήλωσαν περισσότερο ικανοποιημένοι (p>0,187). Οι έγγαμοι και οι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δήλωσαν περισσότερο ικανοποιημένοι από την συνολική νοσηλεία τους [(3,85 ±0,021) και (3,66 ± 0,024) αντίστοιχα]. Η συσχέτιση της ικανοποίησης με τα κλινικά χαρακτηριστικά του δείγματος δεν έδειξε στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα. Συμπεράσματα: Η συνολική ικανοποίηση των ασθενών που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση καρδιάς ήταν καλή, αλλά όχι υψηλή. Υποδεικνύεται η ανάγκη βελτίωσης της ιατρικής, της νοσηλευτικής φροντίδας και των λοιπών παραγόντων που επηρεάζουν την ικανοποίηση των ασθενών.

Λέξεις κλειδιά: Ικανοποίηση ασθενών, χειρουργική επέμβαση καρδιάς, υπηρεσίες υγείας

Η ανασκόπηση της Ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας αναφέρει αύξηση των Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων παγκοσμίως, γεγονός που ωθεί το σύνολο των φορέων υγείας στο σχεδιασμό στρατηγικών προαγωγής και αγωγής υγείας. Σκοπός: της μελέτης ήταν η διερεύνηση των γνώσεων και των στάσεων των γυναικών απέναντι στα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, καθώς και η συσχέτιση των αποτελεσμάτων με τη σεξουαλική τους δραστηριότητα και την εμφάνιση συμπτωμάτων γυναικολογικών παθήσεων. Υλικό και Μέθοδος: Ο πληθυσμός της μελέτης ήταν γυναίκες όλων των ηλικιών που κατοικούν στην πόλη της Κορίνθου. Χρησιμοποιήθηκε εξειδικευμένο, έγκυρο και ανώνυμο ερωτηματολόγιο, που περιλάμβανε ερωτήσεις σχετικά με τις γνώσεις και στάσεις για τα γυναικολογικά νοσήματα, τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, τα μέτρα πρόληψης και τις μεθόδους αντισύλληψης. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε από το Μάρτιο ως το Μάιο του 2013 και η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε με το πρόγραμμα SPSS 17.0. Αποτελέσματα: Η πλειοψηφία του δείγματος (n=214) αποτελείτο από γυναίκες μικρότερες από 20 ετών (40.2%), χωρίς παιδιά (65.1%), Το 56.7% των γυναικών ξεκίνησαν σεξουαλικές επαφές σε ηλικία άνω των 18 χρονών, ενώ το 55.2% δήλωσε ότι κάνει πάντα χρήση προφυλακτικού. Όσον αφορά το ιστορικό λοιμώξεων από Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, το 76.4% απάντησε πως δεν είχε κάποιο τέτοιο πρόβλημα. Το φιλικό περιβάλλον αποτελεί το κύρια πηγή πληροφόρησης για θέματα σεξ, σε ποσοστό 52.9%. Το 67% θεωρεί πως το προφυλακτικό είναι η πιο ασφαλής μέθοδος αντισύλληψης, το 64.4% θεωρεί πως οι ελεύθερες σεξουαλικές σχέσεις χωρίς προφύλαξη είναι η κύρια αιτία για τις λοιμώξεις με Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, το 47.1% θεωρεί πως το τεστ ΠΑΠ πρέπει να γίνεται μετά την εμμηνορρυσία, το 65.1% ότι μετά τα 30 έτη πρέπει να γίνεται η μαστογραφία και το 50.9% δηλώνει ως ασφαλέστερο έλεγχο των μαστών τον συνδυασμό μαστογραφίας, υπέρηχου μαστών και ψηλάφησης, με το 11.4% του δείγματος να δηλώνει άγνοια περί προληπτικού ελέγχου για καρκίνο του μαστού. Επίσης, το 65.4% του δείγματος δήλωσε ότι συμβουλεύεται για τον προληπτικό έλεγχο και τις γυναικολογικές παθήσεις το γυναικολόγο τους. Συμπεράσματα: Από την παρούσα μελέτη, αναδεικνύεται η ελλιπής γνώση και την ύπαρξη επικίνδυνων σεξουαλικών συμπεριφορών από ικανό ποσοστό γυναικών, κυρίως νέων στην ηλικία. Συνεπώς, η εφαρμογή στοχευμένων εθνικών προγραμμάτων αγωγής σεξουαλικής υγείας και προσυμπτωματικού ελέγχου κρίνεται απαραίτητη.

Λέξεις κλειδιά: Γνώσεις, ενήλικες, επικίνδυνες συμπεριφορές, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, στάσεις, πρόληψη

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Η γνώση των επαγγελματιών υγείας για τους ρυθμούς ανακοπής, θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για την έγκαιρη αναγνώριση αλλά και την σωστή αντιμετώπισή τους. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εκτιμηθούν οι γνώσεις των φοιτητών Νοσηλευτικής, σχετικά με τους ρυθμούς ανακοπής και τον τρόπο αντιμετώπισής τους. Υλικό και μέθοδος: Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 151 φοιτητές, από τα τμήματα Νοσηλευτικής Α’ (n=60, 40%) και Β’ (n=91, 60%), του ΤΕΙ Αθήνας, από τους οποίους το 83% (n=125) ήταν γυναίκες και 17% (n=26) ήταν άνδρες, με μέση ηλικία 23 έτη. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με ειδικά διαμορφωμένο ερωτηματολόγιο, που περιλάμβανε δημογραφικά και εκπαιδευτικά στοιχεία, δέκα ερωτήσεις γνώσεων στα θέματα ανακοπής καθώς και ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης του επιπέδου τους. Για τη ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα SPSS v.19, με τα κριτήρια t-Test και χ2. Αποτελέσματα: Από το σύνολο των συμμετεχόντων στην έρευνα, το 95% (n=144) δεν κατάφερε να απαντήσει σωστά περισσότερες από 6 ερωτήσεις στις 10. Οι φοιτητές του τμήματος Νοσηλευτικής Α’ αναγνώρισαν με μεγαλύτερη ακρίβεια τους ρυθμούς ανακοπής (p=0.003). Όσοι φοιτούσαν σε μικρότερο εξάμηνο αναγνώρισαν καλύτερα τους ρυθμούς ανακοπής (p=0.002). Οι φοιτητές που είχαν παρακολουθήσει πρόσφατα μάθημα βασικής ή εξειδικευμένης αναζωογόνησης, αναγνώρισαν καλύτερα τους ρυθμούς ανακοπής (p=0.006). Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία φοιτητές γνώριζαν καλύτερα την σωστή αντιμετώπιση των ρυθμών ανακοπής (p=0.037). Επίσης οι φοιτητές που είχαν παρακολουθήσει το μάθημα της καρδιολογικής νοσηλευτικής μέσα στο προηγούμενο έτος, γνώριζαν καλύτερα την αντιμετώπιση (p<0.001). Τέλος, το επίπεδο αυτοαξιολόγησης συμβάδιζε με το πραγματικό επίπεδο γνώσεων των φοιτητών (p=0.05). Συμπεράσματα: Η συνεχής παρακολούθηση μαθημάτων, πιστοποιημένων προγραμμάτων εκπαίδευσης και σεμιναρίων, βοηθάει στην καλύτερη απόκτηση γνώσεων καθώς και στη διατήρησή τους σε καλό επίπεδο για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.

Λέξεις κλειδιά: Ανακοπή, γνώσεις, βασική ΚΑΡΠΑ, εξειδικευμένη ΚΑΡΠΑ, νοσηλευτές, φοιτητές