Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 15, Αρ. 1 (2016): Ιανουάριος - Μάρτιος 2016

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται η χρήση του ημερολογίου αναστοχασμού ως σημαντικού εργαλείου μάθησης, αξιολόγησης και ανάπτυξης των στελεχών υγείας και κοινωνικής πρόνοιας (π.χ. ιατροί, νοσηλευτές, μαίες, κοινωνικοί λειτουργοί, κα.) στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Το ημερολόγιο αναστοχασμού αξιοποιεί την έννοια του αναστοχασμού και κατ’ επέκταση την αναστοχαστική πρακτική μέσω διαφόρων αναστοχαστικών μοντέλων με τελικό στόχο την βελτίωση της μάθησης και την αλλαγή της συμπεριφοράς απέναντι σε παγιωμένες εκπαιδευτικές ή επαγγελματικές αντιλήψεις και πρακτικές. Το παρόν άρθρο επιδιώκει να αναδείξει την αναγκαιότητα χρήσης αυτού του είδους ημερολογίου στην εκπαίδευση των φοιτητών στις επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Λόγω έλλειψης επαρκούς ελληνικής βιβλιογραφίας, το άρθρο ευελπιστεί να προσφέρει τη βάση πάνω στην οποία θα σχηματιστεί το θεωρητικό και εννοιολογικό υπόβαθρο για περεταίρω μελέτη, έρευνα και ανάπτυξη του υπό διερεύνηση θέματος

Λέξεις κλειδιά: Ημερολόγιο αναστοχασμού, αναστοχασμός, μοντέλα αναστοχαστικής πρακτικής, επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας

Η έννοια της «λιτής σκέψης» ή «λιτής διαχείρισης» συνδέεται συνήθως με την ιαπωνική βιομηχανία και ιδιαίτερα με το Σύστημα Παραγωγής της Toyota. Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται όλο και περισσότερο και στις υπηρεσίες υγείας για την εξάλειψη της σπατάλης και τη δημιουργία αξίας. Η λιτή σκέψη αποτελεί ένα σύστημα διοίκησης, μια φιλοσοφία με θετική επίδραση στις υπηρεσίες υγείας. Σήμερα, οι οργανισμοί παροχής υπηρεσιών υγείας σε ολόκληρο το κόσμο βρίσκονται αντιμέτωποι με τη πρόκληση βελτίωσης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά με περιορισμένους πόρους. Με τον καθορισμό των βημάτων που προσθέτουν αξία και την εξάλειψη αντίθετα των βημάτων που δεν προσθέτουν αξία μέσω της λιτής σκέψης, τα επίπεδα ποιότητας των νοσοκομείων μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά, αλλά και να επιτευχθεί μεγάλη εξοικονόμηση κόστους

Λέξεις κλειδιά: Λιτή σκέψη, ποιότητα υπηρεσιών υγείας, εξοικονόμηση κόστους, σπατάλη, αξία

Στην πλειονότητα των έννομων τάξεων, το σφάλμα αποτελεί το θεμελιώδες κριτήριο για τη θεμελίωση της ιατρικής ευθύνης. Η αξιολόγηση της συμπεριφοράς του ιατρού για την εδραίωση ή την απόρριψη του σφάλματος βασίζεται στο απαιτούμενο πρότυπο επιμέλειας που καθιερώνεται από τη νομοθεσία. Εξαιτίας της εγγενούς αοριστίας της έννοιας του σφάλματος, τα δικαστήρια αντιμετωπίζουν δυσκολίες να επιλύσουν τις σχετικές υποθέσεις και οι ιατροί δεν γνωρίζουν τι ακριβώς απαιτεί ο νόμος από αυτούς. Αυτό έχει οδηγήσει στη συζήτηση σχετικά με την ανάγκη να διευκρινιστεί περαιτέρω η έννοια του σφάλματος και να υιοθετηθούν πιο συγκεκριμένα πρότυπα επιμέλειας. Πράγματι, κάποιοι υποστηρίζουν πως ο νόμος θα πρέπει να λάβει υπόψη τις κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες καθιστώντας τις το απαιτούμενο σε κάθε περίπτωση πρότυπο επιμέλειας. Παρά τα πλεονεκτήματα ενός προτύπου επιμέλειας βασισμένου σε αυτές, τα προβλήματα που προκύπτουν από τη συγκεκριμένη προσέγγιση είναι σημαντικά και σίγουρα εμποδίζουν την εφαρμογή της προς το παρόν. Το άρθρο καταλήγει με κάποιες προτάσεις που αποδεικνύουν πως θα πρέπει να γίνουν πολλά βήματα ακόμα, προτού οι κατευθυντήριες οδηγίες αποτελέσουν το θεμελιώδες κριτήριο διαπίστωσης του ιατρικού σφάλματος

Λέξεις κλειδιά: Ιατρική, ευθύνη, σφάλματα, λάθη, κατευθυντήριες, οδηγίες

Η υποκατάσταση πρωτοτύπων φαρμάκων με αντίστοιχα γενόσημα αποτελεί ένα ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενο θέμα και συνήθως αντιμετωπίζεται με καχυποψία τόσο από τους ασθενείς όσο και από τους επαγγελματίες υγείας. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθούν οι παράγοντες που επιδρούν στη στάση ασθενών και ιατρών για την υποκατάσταση πρωτοτύπων φαρμάκων με αντίστοιχα γενόσημα. Μέθοδος: Στην έρευνα που διεξήχθη με τη χρήση ερωτηματολογίων από το Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο του 2015 και αναλύθηκε στατιστικά με το SPSS, συμμετείχαν 242 ασθενείς και 85 ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων. Αποτελέσματα: Μόνο τo 43% των συμμετεχόντων ασθενών πίστευε ότι τα γενόσημα φάρμακα είναι εξίσου ασφαλή και αποτελεσματικά με τα πρωτότυπα ενώ ο παράγοντας που τους επηρέαζε περισσότερο στην αντικατάσταση του αντικαρκινικού τους σκευάσματος ήταν η σύσταση του θεράποντος ιατρού. 54,5% των ερωτηθέντων συμφώνησαν με την άποψη ότι ορισμένοι ιατροί αντιδρούν στη συνταγογράφηση γενοσήμων σκευασμάτων λόγω της πελατειακής σχέσης τους με τις φαρμακευτικές εταιρείες. Παρατηρήθηκε μία στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ των δημογραφικών χαρακτηριστικών των ασθενών (φύλο, ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης και ετήσιο ατομικό εισόδημα) και της στάσης τους ως προς τα γενόσημα φάρμακα (p≤0,05). Από την πλευρά των ερωτηθέντων ιατρών του νοσοκομείου, το 68,2% συμφώνησε ότι τα γενόσημα φάρμακα είναι βιοϊσοδύναμα των πρωτοτύπων και το 67,8% ότι είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Παρομοίως, στατιστικά σημαντική συσχέτιση παρατηρήθηκε και μεταξύ των δημογραφικών χαρακτηριστικών των ιατρών (φύλο, ηλικία, έτη ασκήσεως επαγγέλματος, ετήσιο ατομικό εισόδημα, ειδίκευση και τομέα ειδικότητας) και της στάσης τους ως προς τα γενόσημα (p≤0,05). Συμπεράσματα: Το ελληνικό κράτος οφείλει να αναπτύξει νέες πολιτικές προώθησης των γενοσήμων ώστε να αρθούν οι αμφιβολίες ασθενών και επαγγελματιών υγείας όσον αφορά τα ζητήματα της βιοϊσοδυναμίας και την εφαρμογή της υποκατάστασης στην κλινική πράξη. Αυτό θα ενισχύσει περαιτέρω τη συνταγογράφησή τους αποδίδοντας σημαντικά οικονομικά οφέλη στη χώρα, ιδιαίτερα την τρέχουσα περίοδο της δημοσιονομικής ύφεσης

Λέξεις κλειδιά: Γενόσημα φάρμακα, υποκατάσταση, στάσεις ασθενών, στάσεις ιατρών, αντικαρκινικό νοσοκομείο

Η επείγουσα ενδοσκόπηση αποτελεί την επιτομή της σύγχρονης αντιμετώπισης της οξείας αιμορραγίας του πεπτικού. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση και η καταγραφή των εργαστηριακών και ενδοσκοπικών ευρημάτων των ασθενών με αιμορραγία πεπτικού που αντιμετωπίστηκαν με διενέργεια επείγουσας ενδοσκόπησης, καθώς και η έκβαση αυτών. Υλικό και Μέθοδος: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 302 ασθενείς. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε φόρμα καταγραφής η οποία διαμορφώθηκε σύμφωνα με τις ανάγκες της μελέτης. Η στατιστική ανάλυση έγινε με την χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS ver.17. Αποτελέσματα: Το 60,6% (n=183) του δείγματος ήταν άνδρες με μέση ηλικία τα 62,6 ±15 έτη. Πάθηση ανώτερου πεπτικού ανευρέθηκε στο 69,9% (n=211) του δείγματος, ενώ το 30,1% (n=91) αφορούσε σε πάθηση κατώτερου πεπτικού. Από το συνολικό δείγμα διαπιστώθηκε ότι το 7,6% (n=23) δεν είχε ένδειξη αιμορραγίας. Ο μέσος χρόνος διάρκειας νοσηλείας ήταν 4,3 ± 4 ημέρες. Μέσω της εξίσωσης πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης, διερευνήθηκε η επίδραση των διαφόρων παραγόντων, όπως: το φύλο, η θερμοπηξία laser, η εκτομή πολύποδα, ο εμβολισμός, η χρήση καφέ, καπνού και οινοπνεύματος, ο αιματοκρίτης και η αιμοσφαιρίνη στην έκβαση των ασθενών (εξιτήριο–θάνατος). Προκύπτει ότι οι ασθενείς στους οποίους εφαρμόσθηκε θερμοπηξία (laser) είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης (OR:1,69 p=0,010). Συμπεράσματα: Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την παρούσα μελέτη είναι ότι η διενέργεια επείγουσας ενδοσκόπησης μειώνει τον χρόνο νοσηλείας των ασθενών, τον αριθμό των περιστατικών που οδηγούνται σε χειρουργική αντιμετώπιση και βελτιώνει την έκβαση των ασθενών

Λέξεις κλειδιά: Επείγουσα ενδοσκόπηση, αιμορραγία πεπτικού, έκβαση, θεραπεία