Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 17, Αρ. 2 (2018): Απρίλιος - Ιούνιος 2018

Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) συστάθηκε ως έννοια το 1978 κατά το συνέδριο της Άλμα-Άτα στη Ρωσία. Κατά τη διακήρυξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας καταστάθηκε ως «κεντρικός μοχλός» και πρώτο σημείο επαφής των πολιτών με το εκάστοτε Εθνικό Σύστημα Υγείας. Στην Ελλάδα συμπεριλήφθηκε στο Ν.1397/1983, περί Εθνικού Συστήματος Υγείας, μη υιοθετώντας όμως πλήρως το περιεχόμενο της διακήρυξης. Η βασική εκτροπή από την παραπάνω διακήρυξη ήταν η μη υποχρεωτική επαφή των πολιτών στην εντεταλμένη δομή της ΠΦΥ, τον οικογενειακό ιατρό. Το γεγονός αυτό, σε συνάφεια με τη μη υλοποίηση από τη διοίκηση της νομοθετικής επιταγής για αστικού τύπου κέντρα υγείας, μέσα στα οποία δραστηριοποιείται ο οικογενειακός ιατρός, παραγκώνισε τόσο το ρόλο του όσο και την ίδια ΠΦΥ. Αίτια της πρακτικής αυτής προσέγγισης ήταν οι διαφορετικές πολιτικές ιδεολογίες, συντεχνιακά και επαγγελματικά συμφέροντα καθώς και η έλλειψη εξατομικευμένης προσαρμογής των νομοθετικών ρυθμίσεων στα δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας. Αντίθετα στη Μεγάλη Βρετανία, η πλήρης εφαρμογή της διακήρυξης κατέστησε την ΠΦΥ και κατά συνέπεια το θεσμό του οικογενειακού ιατρού υψηλά στη συνείδηση της ευρύτερης κοινωνικής αποδοχής. Ελάχιστες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις συντελέστηκαν στα πλαίσια προσαρμογής των νέων δεδομένων εναρμόνισης με την πραγματικότητα της Μεγάλης Βρετανίας, καθιστώντας ένα εν διαρκεί υγειές σύστημα ΠΦΥ. Σε κάθε περίπτωση, μια προσαρμοσμένη λειτουργία του θεσμού στην κουλτούρα της χώρας υποδοχής θεωρείται επιβεβλημένη και αναγκαία λόγω των πολύπλευρων θετικών εκφάνσεων σε υγειονομικό σύστημα και ασθενείς, όπως καταδεικνύει άλλωστε η αγαστή λειτουργία του στη Μεγάλη Βρετανία.

Λέξεις κλειδιά: Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας , Εθνικό Σύστημα Υγείας , οικογενειακός ιατρός, Εθνική Πολιτική Υγείας

Η υγεία συνιστά βασικό κοινωνικό αγαθό για κάθε πολίτη και το δικαίωμα προστασίας της αποτελεί όχι μόνο κοινωνικό, αλλά και ατομικό δικαίωμα. Τα δικαιώματα των ασθενών διασφαλίζονται πλέον από νομικά κείμενα, τόσο διεθνών οργανισμών όσο και του ελληνικού νομοθετικού πλαισίου. Τα περισσότερα αναφέρονται στην αξιοπρεπή μεταχείριση των χρηστών υπηρεσιών υγείας, την εξάλειψη των διακρίσεων, την κατοχύρωση του δικαιώματος της ενημερωμένης συναίνεσης και της εχεμύθειας, το δικαίωμα του σεβασμού των προσωπικών πεποιθήσεων και ιδιαιτεροτήτων, της προστασίας της ιδιωτικής ζωής, της ελεύθερης επιλογής και της πρόσβασης στο ιατρικό απόρρητο. Στη χώρα μας υπάρχουν θεσμοθετημένα διάφορα Όργανα Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών, όπως η Αυτοτελής Υπηρεσία Προστασίας Δικαιωμάτων των Ασθενών και ο Συνήγορος Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ενώ σε κάθε Νοσοκομείο προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών, Γραφείου Επικοινωνίας με τον Πολίτη και Γραφείου Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας. Παρόλο που τα δικαιώματα των ασθενών στη χώρα μας είναι κατοχυρωμένα, γίνεται ολοένα και περισσότερο αισθητό πως η οικονομική κρίση, με τρόπο έμμεσο, αντιτίθεται στις Αρχές της πρόσβασης, της ισότητας και της παροχής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας προς τους ασθενείς. Ωστόσο, καθίσταται σαφές ότι η εφαρμογή των δικαιωμάτων των ασθενών συνιστά καθήκον όλων των εμπλεκομένων στο Σύστημα Υγείας, ενώ ο βαθμός υλοποίησής τους αποτελεί δείκτη του κοινωνικού επιπέδου της εκάστοτε χώρας.

Λέξεις κλειδιά: Δικαιώματα ασθενών, υγεία, διεθνείς συμβάσεις, ελληνικό νομικό πλαίσιο

Η ελληνική ψυχιατρική μεταρρύθμιση αποτέλεσε το έναυσμα της αποασυλοποίησης και της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης των ψυχικά ασθενών. Μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα, οι συνθήκες στο ανεπαρκές εθνικό δίκτυο παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας ήταν ακατάλληλες. Το 1981, έτος ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα μέλη παρακίνησαν την Ελλάδα να προβεί σε ριζικές αλλαγές εκσυγχρονίζοντας τον τομέα της ψυχικής υγείας. Σκοπός θα ήταν η δημιουργία ενός εθνικού μεταρρυθμιστικού προγράμματος για την επικράτηση της κοινοτικής ψυχιατρικής, το κλείσιμο των ψυχιατρείων της χώρας και την αποϊδρυματοποίση των μακροχρόνια νοσηλευόμενων. Το εγχείρημα αυτό σχεδιάστηκε και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδος. Η παρούσα ανασκόπηση εστιάζει στο περιεχόμενο και την υλοποίηση της ελληνικής ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και του εθνικού προγράμματος «Ψυχαργώς». Όλα αυτά τα χρόνια, εκσυγχρονίστηκαν οι ήδη υπάρχουσες δομές παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας και δημιουργήθηκαν πολλές νέες. Το Υπουργείο Υγείας αποτιμώντας τον προγραμματισμό για τα έτη 1984-2009 αναφέρει πως ο σχεδιασμός έδωσε βάση πρωτίστως στην έξοδο των ασθενών από τα ψυχιατρεία και δευτερευόντως στην ανάπτυξη κοινοτικών δομών. Παρά τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει η ψυχιατρική μεταρρύθμιση και το σημαντικό της έργο, το εθνικό δίκτυο παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας παραμένει ελλιπές.

Λέξεις κλειδιά: Ψυχική υγεία, ψυχιατρική, ψυχιατρική μεταρρύθμιση, ελληνική ψυχιατρική μεταρρύθμιση, εθνικό πρόγραμμα «Ψυχαργώς»

Εισαγωγή: Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) επηρεάζει όλες τις διαστάσεις της ζωής των ασθενών και πιο συγκεκριμένα τις σωματικές λειτουργίες, τη συναισθηματική ισορροπία, την κοινωνική ανάπτυξη αλλά και τη γενικότερη ευημερία.
Σκοπός: H διερεύνηση της ποιότητας ζωής των ασθενών με ΑΕΕ, καθώς επίσης και πιθανών προσδιοριστών που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής.
Υλικό και Mέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μια συγχρονική μελέτη με δειγματοληψία ευκολίας και ο μελετώμενος πληθυσμός περιλάμβανε 200 ασθενείς με ΑΕΕ που νοσηλεύονταν σε ιδιωτικό κέντρο αποκατάστασης και αποθεραπείας στην Τρίπολη. Για την μέτρηση της ποιότητας ζωής χρησιμοποιήθηκε το SF-12 v2 Health Survey στην ελληνική του έκδοση. Οι μελετώμενοι προσδιοριστές ήταν οι εξής: φύλο, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, αριθμός παιδιών, εκπαιδευτικό επίπεδο, επάγγελμα, μηνιαίο εισόδημα, ασφαλιστικό ταμείο, είδος νοσηλείας, είδος εγκεφαλικού, συνοσηρότητα, ώρες θεραπείας εβδομαδιαίως, φροντιστής, κινητική κατάσταση και επίπεδο αυτοεξυπηρέτησης.
Αποτελέσματα: Σε όλες τις κλίμακες του SF-12 v2, η μέση βαθμολογία ήταν <50 γεγονός που δηλώνει ότι οι ασθενείς με ΑΕΕ είχαν χειρότερη ποιότητα ζωής σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Οι εξωτερικοί ασθενείς είχαν καλύτερη ποιότητα ζωής στις κλίμακες σωματικής λειτουργικότητας, σωματικού ρόλου, σωματικού πόνου και γενικής υγείας και στη συνοπτική κλίμακα σωματικής υγείας. Επιπλέον, οι ασθενείς με μερική έως πλήρη αυτοεξυπηρέτηση είχαν καλύτερη ποιότητα ζωής στις κλίμακες σωματικής λειτουργικότητας, σωματικού ρόλου, σωματικού πόνου, γενικής υγείας, κοινωνικής λειτουργικότητας, συναισθηματικού ρόλου και στη συνοπτική κλίμακα σωματικής υγείας.
Συμπεράσματα: Το ΑΕΕ επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών, τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική, με την παροχή υπηρεσιών αποκατάστασης σε ένα εξειδικευμένο κέντρο αποκατάστασης να αποτελεί τη βέλτιστη πρακτική.

Λέξεις κλειδιά: Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κέντρο αποκατάστασης, ποιότητα ζωής, συγχρονική μελέτη

Εισαγωγή: Η εικόνα του σώματος και η υγεία απασχολούν έντονα όλους τους ανθρώπους, και, ειδικότερα, τις γυναίκες. Λίγες έρευνες εστιάζουν στη διερεύνηση της άσκησης σε διάδρομο γυμναστικής σε συνθήκες υποπίεσης και στην επίδραση αυτής στη μείωση του σωματικού λίπους και στον γυναικείο σωματότυπο. Σκοπός: Η διερεύνηση των επιδράσεων αερόβιας άσκησης σε διάδρομο γυμναστικής σε συνθήκες υποπίεσης σε 30 γυναίκες ηλικίας 25-50 ετών, με ειδικά σχεδιασμένα πρωτόκολλα, χρονικής διάρκειας 12 εβδομάδων. Υλικό και Μέθοδος: Τα εργαλεία της ποσοτικής- και ποιοτικής έρευνας ήταν: (1) Πρωτόκολλο μετρήσεων, (2) Πρωτόκολλο παρατηρήσεων/Ημερολόγιο και (3) Ερωτηματολόγιο με άξονες, που χρησιμοποιήθηκε σε ημιδομημένες συνεντεύξεις, με αντικειμενικό σκοπό να αποκτηθούν πληροφορίες σχετικά με γνώσεις, αντιλήψεις και στάσεις των ερωτηθέντων, σχετικά με το αντικείμενο της έρευνας. Διαμορφώθηκαν δύο Ομάδες με 15 γυναίκες σε κάθε μία από αυτές: Πειραματική και Ελέγχου. Και οι δύο Ομάδες ακολούθησαν ειδικά σχεδιασμένο διατροφικό πρωτόκολλο. Αποτελέσματα: Η παρατηρούμενη μείωση του σωματικού λίπους στις γυναίκες της Πειραματικής Ομάδας ήταν εντυπωσιακή. Διερευνήθηκαν οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες, που συνέδραμαν σε αυτήν την στατιστικά σημαντική μείωση, σε σχέση με τις γυναίκες της Ομάδας Ελέγχου. Επιπλέον, διερευνήθηκαν οι μεταβολές, που σχετίζονται με τους υφιστάμενους σωματότυπους. Η μείωση των επιπέδων του σωματικού λίπους, ως αποτέλεσμα της άσκησης σε διάδρομο γυμναστικής σε συνθήκες υποπίεσης, βρέθηκε στατιστικά σημαντική. Ο αριθμός των συνεδριών επιδρά στατιστικά σημαντικά στη μείωση του λιπώδη ιστού. Στις γυναίκες ηλικίας μεταξύ 41 - 45 ετών παρατηρείται ο μεγαλύτερος ρυθμός μείωσης του σωματικού λίπους. Ο σωματότυπος «μήλο» σημειώνει τις μεγαλύτερες μειώσεις στην Ομάδα Υποπίεσης, και ο ορθογωνικός σωματότυπος στην Ομάδα Ελέγχου. Συμπεράσματα: Η άσκηση σε διάδρομο γυμναστικής σε συνθήκες υποπίεσης επιφέρει στατιστικά σημαντική μείωση του σωματικού λίπους σε γυναίκες, επιδρώντας στη μείωση του ΔΜΣ και της δερματοπτυχής της κοιλιάς, και στη διαμόρφωση του γυναικείου σωματότυπου.

Λέξεις κλειδιά: Μείωση σωματικού λίπους, αερόβια άσκηση, υποπίεση, σωματότυπος