Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 17, Αρ. 3 (2018): Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2018

Η ποιότητα στις υπηρεσίες υγείας ενδέχεται να εκφραστεί ως ισοσταθμική κλίμακα μέτρησης των δύο διαστάσεών της, ήτοι της σωματικής και της ψυχικής. Αποτελεί ατομική αλλά και συλλογική αναζήτηση για εξασφάλιση προσωπικής προκοπής και κοινωνικής αλληλεγγύης αντίστοιχα. Η διασφάλισή της προέρχεται από την αξιολογική κρίση βασικών προσαρμοσμένων και προκαθορισμένων κριτηρίων με βασικό υπόβαθρο τις δομές, τις διαδικασίες και τα αποτελέσματα. Η ποιότητα της ψυχικής υγείας αποτελεί έως και σήμερα υποτιμημένη έννοια, γεγονός που θα αποτελέσει στοιχείο της μεγαλύτερης εστιακής μας πραγμάτευσης, καθόσον οι πόροι εξυπηρέτησής της παραμένουν στοιχειώδης και συνεπώς ανεπαρκείς σε πολλές χώρες. Οι επιπτώσεις της ψυχικής υγείας στο οικοδόμημα του δημόσιου συστήματος υγείας είναι μεγιστοποιημένες από τον αντίκτυπο του άμεσου και έμμεσου κόστους τους. Για την αντιμετώπιση των σωρευτικών επιδράσεων που επιφέρουν οι ψυχικές διαταραχές ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) εξέδωσε το 2003 πακέτο οδηγιών αντιμετώπισής τους. Στην Ελλάδα τέθηκε ως προτεραιότητα η βελτίωση της ποιότητας της ψυχικής υγείας τα τελευταία χρόνια με σημαντικό βήμα τη νομοθετική πρωτοβουλία του νόμου 4461/2017. Οι πολιτικές ψυχικής υγείας των κρατών της παγκόσμιας κοινότητας δύναται να εκμεταλλευτούν τις προοπτικές ποιότητας στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας ως το κλειδί διασφάλισης αποτελεσμάτων ευημερίας, εκπεφρασμένες καταρχήν με την αποτροπή της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε δεύτερο στάδιο με την ομαλή επανένταξη στην κοινωνία των ατόμων με ψυχικές διαταραχές. Βασική προϋπόθεση στη χάραξη πολιτικών αποτελεί η συνειδητοποίηση του συνόλου της κοινότητας περί των επιβαρύνσεων που προκαλούν οι ψυχικές διαταραχές. Η εγκαθίδρυση αποτελεσματικότερων μέτρων και προσαρμοσμένων μηχανισμών, στα ελληνικά πρότυπα, θα συμβάλλει σε περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας και σε εξομάλυνση των ψυχικών νόσων.

Λέξεις κλειδιά: Κριτήρια ποιότητας υπηρεσιών υγείας, ψυχικές διαταραχές, συστάσεις Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, πολιτικές ψυχικής υγείας

Εισαγωγή: Οι περισσότερες γυναίκες με καρκίνο μαστού επιλέγουν να γίνει ταυτόχρονα με την μαστεκτομή και η αποκατάσταση. Η συχνότερη μέθοδος αποκατάστασης μαστού γίνεται με τη χρήση διατατήρων των μυών και του δέρματος. Η αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου της επέμβασης είναι μείζονος σημασίας. Αφενός επειδή ο μετεγχειρητικός πόνος μπορεί να μεταπέσει σε χρόνιο νευροπαθητικό και αφετέρου, επειδή η μετεγχειρητική ανοσοκαταστολή που προκαλεί συμβάλλει στην δημιουργία μεταστάσεων. Σκοπός: Η διερεύνηση των μεθόδων διαχείρισης του μετεγχειρητικού πόνου σε επεμβάσεις μαστεκτομής και αποκατάστασης μαστού με τοποθέτηση διατατήρων, προκειμένου να αναδειχθεί η καλύτερη αναλγητική προσέγγιση. Μεθοδολογία: Έγινε βιβλιογραφική ανασκόπηση στις διεθνείς βάσεις δεδομένων Pub med, Google και Elsevier της τελευταίας δεκαετίας, με τη χρήση λέξεων κλειδιών. Αποτελέσματα: Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε μαστεκτομή και αποκατάσταση με διατατήρες βιώνουν έντονο μετεγχειρητικό πόνο με σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες από τα διάφορα συστήματα. Η σύγχρονη αλγολογία στοχεύει στη μείωση της χρήσης των οπιοειδών φαρμάκων, με την χρήση άλλων αναλγητικών. Ιδανικό αναλγητικό σκεύασμα δεν υπάρχει. Ωστόσο, η πολυπαραγοντική αναλγησία προσφέρει ικανοποιητικά επίπεδα μετεγχειρητικής αναλγησίας. Τέλος, η χρήση ορισμένων αναλγητικών φαρμάκων και τεχνικών προσφέρει επιπλέον όφελος στις ασθενείς γιατί τις προστατεύει από πιθανή μετάσταση. Συμπεράσματα: Η καλύτερη αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου επιτυγχάνεται με τη χρήση συστηματικής πολυπαραγοντικής αναλγησίας και προληπτικής αναλγησίας πριν από την χειρουργική επέμβαση. Τον σημαντικότερο ρόλο στην αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου παίζει η επιλογή του καταλληλότερου αναλγητικού σχήματος εξατομικευμένα και με κριτήριο τα οφέλη για την ασθενή, τα παρεχόμενα μέσα, το κόστος και την κουλτούρα του οργανισμού. Προτείνεται η χρήση μιας πολυπαραγοντικής, συστηματικής και προληπτικής αναλγησίας, σε συνδυασμό με τοπική έγχυση αναλγητικού στο χειρουργικό τραύμα.

Λέξεις κλειδιά: Αναλγησία σε επεμβάσεις μαστού, διαχείριση μετεγχειρητικού πόνου, μαστεκτομή, πόνος αποκατάστασης μαστού, οξύς μετεγχειρητικός πόνος.

Εισαγωγή: Η παχυσαρκία ενηλίκων, ανδρών και γυναικών, συνιστά συχνό φαινόμενο στις ανεπτυγμένες χώρες. Μεγάλη μερίδα των παχύσαρκων γυναικών καταφεύγει σε γυμναστήρια, αναζητώντας τη λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας στην αερόβια άσκηση σε διάδρομο γυμναστικής. Ιδιαίτερα δημοφιλής φέρεται να είναι η Διαλειμματική Προπόνηση Υψηλής Έντασης (ΔΠΥΕ). Σκοπός: Η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της ΔΠΥΕ σε διάδρομο γυμναστικής σε γυναίκες ηλικίας 25-50 ετών, με ειδικά σχεδιασμένα πρωτόκολλα, χρονικής διάρκειας 12 εβδομάδων. Υλικό και Μέθοδος: Απαραίτητα εργαλεία για τη διενέργεια της ποσοτικής- και της ποιοτικής έρευνας ήταν: (1) Πρωτόκολλο μετρήσεων, (2) Πρωτόκολλο παρατηρήσεων/Ημερολόγιο και (3) Ερωτηματολόγιο με άξονες, που χρησιμοποιήθηκε σε ημιδομημένες συνεντεύξεις. Ως όργανα μέτρησης χρησιμοποιήθηκαν το δερματοπτυχόμετρο, ο ζυγός, και ειδικό όργανο μέτρησης ύψους. Οι δοκιμασίες της Πειραματικής Ομάδας διενεργήθηκαν σε διάδρομο γυμναστικής, με πρωτόκολλο ΔΠΥΕ. Διαμορφώθηκαν δύο Ομάδες, με 15 γυναίκες σε κάθε ομάδα: Πειραματική και Ελέγχου. Και οι δύο Ομάδες τήρησαν ειδικά σχεδιασμένο διατροφικό πρόγραμμα. Αποτελέσματα: Η ΔΠΥΕ επέφερε στατιστικά σημαντική μείωση του υποδόριου σωματικού λίπους και του σωματικού βάρους. Η μείωση του σωματικού λίπους διαφοροποιείτε ανά κατηγοριοποίηση παχυσαρκίας. Η παρατηρούμενη μείωση του σωματικού λίπους στις γυναίκες της Πειραματικής Ομάδας ήταν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη έπειτα από την 3η μέτρηση. Επιπλέον, διαπιστώθηκε, ότι ο αριθμός των συνεδριών επηρεάζει στατιστικά σημαντικά τη μείωση της μέσης τιμής του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Ο σωματότυπος «μήλο» σημείωσε τη μεγαλύτερη μείωση του σωματικού λίπους και στις δύο Ομάδες. Συμπεράσματα: Ιδιαίτερα αποτελεσματική κρίθηκε η διενέργεια αερόβιας άσκησης σε διάδρομο γυμναστικής ΔΠΥΕ, αναφορικά με τη μείωση των επιπέδων του σωματικού λίπους, του σωματικού βάρους, της δερματοπτυχής της κοιλιάς, και του ΔΜΣ, καθώς, επίσης, και στην κατηγοριοποίηση της παχυσαρκίας. Την καλύτερη ανταπόκριση στην αερόβια άσκηση σε διάδρομο γυμναστικής, αναφορικά με τη μείωση του σωματικού λίπους, έχουν οι γυναίκες με σωματότυπο «μήλο». Οι γυναίκες της Ομάδας Ελέγχου με σωματότυπο «μήλο», έχοντας τηρήσει πιστά το ειδικά σχεδιασμένο διατροφικό πρωτόκολλο, σημείωσαν τις μεγαλύτερες μειώσεις σωματικού βάρους, μεταξύ εκείνων με τους λοιπούς σωματότυπους. Ο αριθμός των συνεδριών επιδρά στατιστικά σημαντικά στην αποτελεσματικότητα της μεθόδου, ενώ καθοριστικός είναι και ο ρόλος του συνολικού αριθμού των συνεδριών.

Λέξεις κλειδιά: Μείωση σωματικού λίπους, διάδρομος γυμναστικής, διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης, σωματότυπος

Εισαγωγή: Η μη επιτυχής «πλοήγηση» των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας αποτελεί πεδίο διερεύνησης των συστημάτων υγείας, που οφείλουν να επιδιώκουν την προσπέλαση των εμποδίων, για τη συνεχή βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Σκοπός: Η διερεύνηση των εμπειριών ενός μικρού αριθμού πολιτών, με έμφαση στο πώς αυτοί/ες αντιλαμβάνονται την πρόσβαση τους στις υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα. Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε μια μελέτη με ημι-δομημένες συνεντεύξεις χρηστών των υπηρεσιών υγείας στην Αθήνα και σε ένα νησί, μεταξύ Δεκεμβρίου 2014 και Μαΐου 2015, μέσω ερωτηματολογίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Εφαρμόστηκε δειγματοληψία σκοπιμότητας ευκολίας. Ως οδηγός για τις ερωτήσεις και ανάλυση των απαντήσεων υιοθετήθηκε το θεωρητικό πλαίσιο του Tanahashi, που αφορά στη διαθεσιμότητα, την πρόσβαση, την αποδοχή, την κάλυψη και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών υγείας. Το υλικό αναλύθηκε με τη μέθοδο της ποιοτικής θεματικής ανάλυσης περιεχομένου κατά Braun & Clarke. Αποτελέσματα: Στα ευρήματα της μελέτης αναδύθηκαν εμπόδια κατά την πλοήγηση των πολιτών α) στη διαθεσιμότητα των υπηρεσιών υγείας, οι ελλείψεις προσωπικού και υποδομών (β) στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, η δεινή οικονομική κατάσταση, η έλλειψη ασφάλισης, η ελλιπής ενημέρωση για τις παροχές, η γεωγραφική απόσταση και οι άτυπες πληρωμές (γ) στην αποδοχή της φροντίδας, οι λίστες αναμονής και οι κοινωνικές διακρίσεις, (δ) στην κάλυψη κατά την επαφή, εντοπίστηκαν λειτουργικά προβλήματα, (ε) στην αποτελεσματική κάλυψη, αναφέρεται ελλιπής εμπιστοσύνη στις δημόσιες δομές, οικονομική επιβάρυνση και κατευθυνόμενη συνταγογράφηση. Αναδείχθηκαν ως διευκολυντικοί παράγοντες, οι προσπάθειες των επαγγελματιών υγείας και η συνδρομή της οικογένειας των χρηστών. Συμπεράσματα: Από τη διερεύνηση και ανάλυση των απόψεων αυτού του μικρού αριθμού πολιτών προέκυψε πληθώρα εμποδίων. Η πρόσβαση τους διευκολύνεται χάρη στο αίσθημα ευθύνης των επαγγελματιών υγείας και τη στήριξη του οικείου τους περιβάλλοντος.

Λέξεις κλειδιά: Αποτελεσματικότητα, διαθεσιμότητα, οικονομική κρίση, πρόσβαση, υπηρεσίες υγείας

Εισαγωγή: Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός των εφήβων καπνιστών, αποτελεί ένα παγκόσμιο πολυπαραγοντικό πρόβλημα με άμεσες υγειονομικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές προεκτάσεις. Οι στάσεις των νέων απέναντι στο κάπνισμα διαμορφώνονται από το σύγχρονο τρόπο ζωής, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και το περιβάλλον διαβίωσης των εφήβων. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να προσδιοριστεί ο επιπολασμός του καπνίσματος σε εφήβους, ηλικίας 13-18 ετών, να διερευνηθεί η στάση τους απέναντι στο κάπνισμα και να καθοριστεί η συμβολή των κοινωνικών επιρροών στην εμφάνιση και συνέχιση του καπνίσματος. Υλικό και Μέθοδος: To δείγμα της μελέτης (n=873) αποτελείτο από μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων δύο πόλεων της κεντρικής Ελλάδος. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα 01/10/2011- 25/02/2012. Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας τέθηκε στο p= 0.05. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS 17.0 (IBM Corporation, Armonk, NY, USA). Αποτελέσματα: Η στάση των νέων του δείγματος απέναντι στο κάπνισμα εμφανίζεται θετική. Οι νέοι πιστεύουν ότι όσοι καπνίζουν είναι σύγχρονοι και πιο κοντά στις νέες κοινωνικές τάσεις, ενώ θεωρούν φυσιολογικό να καπνίζουν οι συνομήλικοί τους. Επίσης θετική εμφανίζεται, η στάση των μαθητών απέναντι στα ενήλικα άτομα που καπνίζουν, ενώ δεκτική παρουσιάζεται και η εικόνα των μαθητών για τα ελαφρά τσιγάρα. Το μοντέλο γραμμικής παλινδρόμησης για την πρόβλεψη της στάσης απέναντι στο κάπνισμα, εμφανίζει αρνητική συσχέτιση μεταξύ ηλικίας και στάσης απέναντι στο κάπνισμα (τα νεαρότερα άτομα είχαν περισσότερο θετική στάση απέναντι στο κάπνισμα). Συμπεράσματα: Από την παρούσα μελέτη, προκύπτει μια θετική στάση των εφήβων απέναντι στο κάπνισμα και την καπνισματική συνήθεια. Οι νέοι στην πλειοψηφία τους θεωρούν το κάπνισμα ως μια φυσιολογική δραστηριότητα που τυγχάνει αυξημένης ευρύτερης αποδοχής.

Λέξεις κλειδιά: Κάπνισμα, εφηβεία, στάσεις, οικογένεια