Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 18, Αρ. 4 (2019): Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2019

Αρκετά στοιχεία από την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού προέρχονται από το πεδίο των επιχειρήσεων και της διοίκησης. Παρά τις σύγχρονες δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει την ουσιαστική αξιοποίησή του με άμεσο αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των υπηρεσιών υγείας. Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση και ανάλυση της σχετικής βιβλιογραφίας τόσο από διεθνή όσο από ελληνικά συγγράμματα, καθώς και την αναζήτηση από ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων (Medline, PubMed, Scopus), χρησιμοποιώντας τις ακόλουθες λέξεις-κλειδιά: ανθρώπινο δυναμικό, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, οργανισμός υγείας, παραγωγικότητα, αποδοτικότητα, ανάπτυξη, διοίκηση υγειονομικών μονάδων, σχεδιασμός, οικονομική κρίση.Η αποτελεσματική οργάνωση και διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού είναι πολυπαραγοντική. Ένας οργανισμός υγείας πρέπει να διοικείται με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη παραγωγικότητα και να εκπληρώνονται οι βασικοί στόχοι. Η αποδοτικότητα στον χώρο της υγείας σχετίζεται με την ύπαρξη εξέλιξης, κινήτρων, καλών συνθηκών εργασίας, δια βίου επιμόρφωσης και της συνολικής ικανοποίησης του εργαζομένου.

Λέξεις κλειδιά: Διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, διοίκηση υγειονομικών μονάδων, παραγωγικότητα, αποδοτικότητα

Η παχυσαρκία είναι μια σύνθετη ασθένεια που έχει δυσμενείς επιπτώσεις για όλους τους εθνικούς πληθυσμούς παγκοσμίως. Η γενετική, το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής αποτελούν μερικούςαπό τους αιτιολογικούς παράγοντες αυτής της νόσου. Η γενετική συμβολή που σχετίζεται με αυτή τη νόσο ταξινομείται γενικά σε 2 τύπους: μονογονιδιακά σύνδρομα που εμφανίζουν σοβαρή παχυσαρκία και το πολυγονιδιακό μοντέλο της κοινής παχυσαρκίας. Μεταλλάξεις σε ένα γονίδιο μπορούν να προκαλέσουν σοβαρής μορφής παχυσαρκία, η οποία προκύπτει από αλλοίωση των κεντρικών και περιφερειακών μηχανισμών ελέγχου της όρεξης. Τα υποψήφια γονίδια καθώς και διάφορες μελέτες συσχέτισης με το γονιδίωμα, οδήγησαν στην ταυτοποίηση εννέα τόπων που σχετίζονται με τις μορφές παχυσαρκίας και 58 θέσεις που συμβάλλουν στην πολυγονιδιακή παχυσαρκία. Οι τόποι αυτοί εξηγούν ένα μικρό κλάσμα της κληρονομικότητας για την παχυσαρκία και πολλά γονίδια παραμένουν προς αναγνώριση. Η αλληλεπίδραση πολλών πολυμορφισμών και επιγενετικών τροποποιήσεων ανοίγει ένα νέο πεδίο έρευνας για την κοινή παχυσαρκία. Ωστόσο, πρέπει να διεξαχθούν περαιτέρω έρευνες προκειμένου να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα.

Λέξεις κλειδιά: Γενετική, παχυσαρκία, δείκτης μάζας σώματος, γονίδια

Η φροντίδα του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου γίνεται όλο και πιο δύσκολη όταν υπάρχει λιτότητα λόγω της κακής κατανομής των πόρων και της απαιτητικής φύσης της ίδιας της νόσου. Αυτό θέτει ιδιαίτερες απαιτήσεις για την επικαιροποίηση της κλινικής αριστείας και τη βέλτιστη οργάνωση των υπηρεσιών υγείας φροντίδας. Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο παραμένει κύριο αίτιο θνησιμότητας καθώς και σοβαρή αιτία μακροχρόνια σωματική και ψυχική νοσηρότητα. Έτσι, πολλές δυτικές χώρες έχουν αναπτύξει και εφαρμόσει δημόσιες ενημερωτικές στρατηγικές. Αυτό δεν μπορεί εύκολα να «μεταφραστεί» στην Ελλάδα λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του συστήματος διαχείρισης νοσοκομείων, όπως το σύστημα εφημεριών για οξείες εισαγωγές. Αν και απαιτούνται νέες πολιτικές για τη βελτίωση των υπηρεσιών φροντίδας του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου αλλά αυτές αναβάλλονται λόγω έλλειψης χρηματοδότησης και τεχνικής τεχνογνωσίας. Επί του παρόντος, η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να λειτουργήσει ένα Ολοκληρωμένο Κέντρο Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων το οποίο θα μπορεί να προσφέρει το υψηλότερο επίπεδο εξειδικευμένης πρόληψης και περίθαλψης. Παρόλα αυτά, με τη δημιουργία βραχυπρόθεσμων λύσεων όπως στην περίπτωση των επιμέρους μονάδων εγκεφαλικού επεισοδίου, οι τοπικοί εμπειρογνώμονες θα είναι σε θέση να παρέχουν το υψηλότερο επίπεδο φροντίδας από την εισαγωγή του ασθενή στα επείγοντα έως την αποκατάσταση του. Παρόλα αυτά και παρά τις αντίξοες συνθήκες, οι εργαζόμενοι στο ελληνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, καθημερινώς ξεπερνούν εαυτούς σε μια προσπάθειά να παρέχουν βέλτιστα αποτελέσματα φροντίδας.

Λέξεις κλειδιά: Φροντίδα εγκεφαλικού επεισοδίου, μονάδες εγκεφαλικού επεισοδίου, νοσηλεία, λιτότητα

Η προκλητή ζήτηση υπηρεσιών υγείας αναφέρεται στην τάση των γιατρών να ορίζουν θεραπεία υψηλότερου κόστους και μεγαλύτερου όγκου υπηρεσιών υγείας από αυτή που θα επέλεγε ο ασθενής, αν είχε την γνώση που έχει ο γιατρός. Συνεπώς, αυτή προκαλείται λόγω της ασυμμετρίας της πληροφόρησης και της σχέσης εκπροσώπησης μεταξύ των γιατρών και των ασθενών τους, οδηγώντας σε σπατάλη πόρων και αύξηση του κόστους εξαιτίας της υπερκατανάλωσης των υπηρεσιών υγείας πέρα από κοινωνικά άριστο κατά Pareto σημείο (allocative efficiency ή αποδοτική κατανομή). Χαρακτηριστικά παραδείγματα στην Ελλάδα αποτελούν το μεγάλο ποσοστό των καισαρικών τομών και η αυξημένη φαρμακευτική δαπάνη, η οποία είναι διπλάσια από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης πάρθηκαν διάφορα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής, αποτελώντας πεδίο πολιτικών εξοικονόμησης πόρων, με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και ελέγχου, βάσει θεραπευτικών πρωτοκόλλων και της προώθησης των γενοσήμων για την αντιμετώπιση της υπερβάλλουσας συνταγογράφησης, καθώς και την εισαγωγή των Ομοειδών Διαγνωστικών Ομάδων των ασθενειών (Diagnostic Related Groups ή DRGs) ως μεθόδου αποζημίωσης στα νοσοκομεία. Παρόλο τα αρχικά θεαματικά νούμερα υποχώρησης των υγειονομικών δαπανών, τα αποτελέσματα ήταν αμφίσημα επιβάλλοντας τον επαναπροσδιορισμό και τον καθορισμό εκ νέου των στόχων και του μείγματος των πολιτικών της υγείας.

Λέξεις κλειδιά: Προκλητή ζήτηση, υπηρεσίες υγείας, μέτρα υγειονομικής πολιτικής, Ελλάδα, φαρμακευτική δαπάνη, DRGs

Εισαγωγή: Η κοινωνικοοικονομική κρίση των τελευταίων ετών κατέστησε αδήριτη την ανάγκη ενίσχυσης των δομών παροχής υπηρεσιών φροντίδας ανοιχτού τύπου στα άτομα τρίτης ηλικίας. Στην Ελλάδα, η πιο διαδεδομένη μορφή παροχής φροντίδας κατ’ οίκον είναι τα προγράμματα «Βοήθεια στο σπίτι» (ΒσΣ) και «Κοινωνική Μέριμνα». Σκοπός: Η εκτίμηση της ικανοποίησης των ηλικιωμένων από το πρόγραμμα ΒσΣ σε ένα Δήμο της περιφέρειας και η εύρεση των προσδιοριστών αυτής. Υλικό και μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μία συγχρονική μελέτη που διενεργήθηκε κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο 2017 και ο μελετώμενος πληθυσμός αποτελούνταν από 138 άτομα ηλικίας 65 έως 90 ετών. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν δύο ανώνυμα ερωτηματολόγια, τα οποία συμπληρώθηκαν εθελοντικά από τους συμμετέχοντες. Αποτελέσματα: Το επίπεδο συνολικής ικανοποίησης των συμμετεχόντων ήταν αρκετά υψηλό (4,05 σε κλίμακα μέτρησης 1-5) και το επίπεδο αυτοαξιολόγησης της υγείας τους ήταν κάτω του μέσου (44,9 σε κλίμακα μέτρησης 0-100). Σύμφωνα με την πολυμεταβλητή γραμμική παλινδρόμηση βρέθηκε θετική συσχέτιση μεταξύ της βαθμολογίας συνολικής ικανοποίησης και της ηλικίας των συμμετεχόντων καθώς και της συχνότητας των επισκέψεων του προσωπικού ΒσΣ. Επιπλέον, ο χρόνος συμμετοχής στο πρόγραμμα ΒσΣ και η συχνότητα των επισκέψεων του προσωπικού σχετίζονταν θετικά με τη βαθμολογία ικανοποίησης από τη συμπεριφορά και τις ικανότητες του προσωπικού, τη βαθμολογία ικανοποίησης από την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των συμμετεχόντων και τη βαθμολογία ικανοποίησης από την αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Συμπεράσματα: Η ενίσχυση του προγράμματος ΒσΣ, στο πλαίσιο εφαρμογής προληπτικών δράσεων και προαγωγής της υγείας, δύναται να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων και να λειτουργήσει ως καίριος αντισταθμιστικός παράγοντας στην ελληνική κοινωνικοοικονομική κρίση.

Λέξεις κλειδιά: Βοήθεια στο σπίτι, ικανοποίηση, ποιότητα ζωής, επίπεδο υγείας