Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 5, Αρ. 4 (2006): Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2006

Η αγωγή υγείας αποτελεί μια αποτελεσματική σχολική δραστηριότητα, η εφαρμογή της οποίας στηρίζεται στην καλή θέληση και στις ητανότητες των επιστημόνων υγείας και των εκπαιδευτικών. Η ανάγκη επίτευξης των στόχων και η εκπόνηση προγραμμάτων σχετικών με αυτά της αγωγής υγείας, φαίνεται επιτακτική στην εποχή μας.
Στην παρούσα εργασία παρατίθενται ιστορητά στοιχεία της εξέλιξης της αγωγής υγείας στη σχολική κοινότητα και επιχειρείται η συστηματοποίηση των πληροφοριών και των στοιχείων - εννοιολογικό πλαίσιο, η στρατηγική ανάπτυξης κάποιου προγράμματος, η μεθοδολογία και η αξιολόγηση - που χρειάζονται για την εφαρμογή μιας επιστημονικά δόκιμης αγωγής υγείας στο σχολικό περιβάλλον. Οι βασικές έννοιες της αγωγής υγείας και οι στόχοι της στη σχολική ηλικία, δημιουργούν την ανάγκη υλοποίησης προγραμμάτων που έχουν αξιολογηθεί και προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της εκάστοτε σχολικής κοινότητας.
Όσοι εμπλέκονται στο σχεδίασμά και την εφαρμογή προγραμμάτων αγωγής υγείας χρειάζεται να μετρήσουν και να εκτιμήσουν το βαθμό στον οποίο πραγματοποιούνται, όσα έχουν προγραμματιστεί και να αξιολογήσουν κατά πόσον οι ενέργειες ανταποκρίνονται στο γενικό και στους επιμέρους στόχους.
Τέλος, βάσει όλων των ανωτέρω παραμέτρων προκύπτουν συμπεράσματα και προτάσεις, οι οποίες μπορούν να δημιουργήσουν ενδιαφέρον σε άλλους ερευνητές για περαιτέρω μελέτη του θέματος.

Λέξεις κλειδιά: Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, Προγράμματα υγείας στην εκπαίδευση, Στρατηγική προγραμμάτων υγείας, Προγράμματα υγείας στα σχολεία, Υγεία και σχολικό περιβάλλον, Μέθοδοι υγείας και Εκπαίδευση, Σχολείο και πρωτοβάθμια υγεία, Πρόγραμμα στρατηγικής ανάπτυξης

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι επικρατεί ένα ευρύ χάσμα μεταξύ θεωρίας, έρευνας και πράξης στο χώρο της νοσηλευτικής. Το συγκεκριμένο χάσμα υφίσταται εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, όπως η έλλειψη νοσηλευτών με κατάλληλη προετοιμασία για διδασκαλία, οι ελλείψεις στο σχεδίασμά καταλλήλων προγραμμάτων εκπαίδευσης, η έλλειψη συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, οι ανεπαρκείς τεχνικές μάθησης από την πλευρά των καθηγητών, η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, ο μεγάλος αριθμός φοιτητών, η πολιτική του εκάστοτε νοσοκομειακού ιδρύματος, η δυσκολία εφαρμογής των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην πράξη της νοσηλευτικής.
Στο παρόν άρθρο εξετάζεται η συσχέτιση μεταξύ νοσηλευτικής θεωρίας, έρευνας και πράξης και υπο- δεικνύονται οι παράγοντες που οδηγούν στο συγκεκριμένο χάσμα. Στη συνέχεια παρατίθενται κάποιες προτάσεις βελτίωσης του χάσματος, με ιδιαίτερη αναφορά στο πολυδιάστατο μοντέλο σύνδεσης νοσηλευτικής θεωρίας και πράξης. Επίσης, τονίζεται η σημαντική συμβολή της έρευνας στη γεφύρωση του χάσματος, και ιδιαίτερα ο ρόλος των νοσηλευτών, των διευθυντών νοσηλευτικών υπηρεσιών και του εκπαιδευτικού προσωπικού στην επίτευξη αυτού του σκοπού.

Λέξεις κλειδιά: Νοσηλευτική Θεωρία, Έρευνα, Πράξη, Γεφύρωση, Χάσμα

Οι θεωρίες και ία μοντέλα στη νοσηλευτική αποτελούν νέα πηγή γνώσης εδώ και λίγες μόλις δεκαετίες. Δεν έχουν τύχει όμως ευρείας αποδοχής απ’ όλους τους κλινικούς χώρους ανά τον κόσμο. Ορισμένοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι είναι αδύνατον για τους επαγγελματίες υγείας να εργάζονται χωρίς τη χρήση κάποιας θεωρίας ή νοσηλευτικού μοντέλου, καθώς αυτά συμβάλλουν στην υιοθέτηση μιας κριτικής στάσης απέναντι σε καταστάσεις του νοσηλευτικού γίγνεσθαι και παράλληλα στην παροχή υψηλών επιπέδων φροντίδας. Το παρόν άρθρο με βάση τις θεωρίες αλλαγών αναλύει τη διαδικασία για την εφαρμογή δύο θεωριών στην κλινική άσκηση, τη θεωρία του ελλείμματος της αυτό - φροντίδας της Orem και το μοντέλο των δραστηριοτήτων των Roper, Logan και Tierney.
Η διαδικασία εισαγωγής αλλαγών - καινοτομιών χαρακτηρίζεται άκρως σημαντική για την ανάπτυξη της νοσηλευτικής καθώς η επιτυχής διαχείριση της αλλαγής θα συμβάλλει στη βελτίωση αλλά και τη μεταστοιχείωση του γενικότερου συστήματος υγείας. Η ενεργή συμμετοχή των νοσηλευτών και η εξοικείωση τους με τα χαρακτηριστικά ενός συγκεκριμένου πλάνου θα συμβάλει στη υιοθέτηση της αλλαγής στο συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον και θα βελτιώσει την προσφερόμενη φροντίδα με την επιτυχή εκτίμηση, ιεράρχηση και κάλυψη των αναγκών των αρρώστων.

Λέξεις κλειδιά: Διαχείριση Αλλαγών, Θεωρίες Αλλαγών, Διάχυση Καινοτομιών, Νοσηλευτικές Θεωρίες, Κλινική Ασκηση

Το πρόβλημα των μυοσκελετικών κακώσεων και της οσφυϊκής μοίρας είναι ένα ιατρητό πρόβλημα με τεράστιες κοινωνικές διαστάσεις που κάνει τους επιστήμονες- επαγγελματίες υγείας να ασχολούνται όλο και περισσότερο μ’ αυτό για την ανεύρεση λύσεων προς την κατεύθυνση του περιορισμού και της βελτίωσης του προβλήματος.1 Οι μυοσκελετητές παθήσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με
την οργάνωση της εργασίας των νοσηλευτών και αποτελούν πολυδιάστατο πρόβλημα. Οι αποζημιώσεις για την οσφυαλγία
ξεπερνούν τα 14 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερητής (Η.ΠΑ).1 Η κακή στάση του σώματος κατά την ανύψωση-μεταφορά- μετακίνηση ενός ασθενούς αποτελεί την κύρια και συνήθη αιτία οσφυαλγίας. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στο νοσηλευτικό προσωπικό, που εργάζεται με απόλυτα εξαρτημένους ασθενείς στο Νοσοκομείο ή στο σπίτι2. Μια άλλη αιτία κάκωσης της οσφύος σχετίζεται με την πίεση που ασκείται στη σπονδυλική στήλη από στατικά βάρη και είναι ανάλογη με τη διάρκεια εφαρμογής της πίεσης. Η συνεχής ανύψωση βαριών αντικειμένων οδηγεί συχνά στην κάκωση του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Σημαντικό ρόλο για την εμφάνιση αυτού του προβλήματος παίζουν οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες, όπως η αίσθηση ικανοποίησης από την εργασία, οι εργασιακές σχέσεις με συναδέλφους και ανωτέρους, η οργάνωση της εργασίας που έχει μεγάλη σημασία για να εξακριβωθεί το πώς ο εργαζόμενος βιώνει το φόρτο εργασίας.1,3 Η σπουδή της μηχανικής του σώματος αποτελεί βασικό παράγοντα για την εκτίμηση των νοσηλευτικών παρεμβάσεων καθώς και για τη σωστή καθημερινή κίνηση του σώματος. Η εκπαίδευση των νοσηλευτών για την χειρωνακτική διακίνηση του φορτίου, ο χειρισμός των ασθενών, η εργονομική διάταξη του εργασιακού χώρου, ο εργονομικός εξοπλισμός και η οργάνωση της εργασίας μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά. Ως εκ τούτου, καθοριστική σημασία έχει η ενεργός συμμετοχή των κατάλληλα εκπαιδευμένων νοσηλευτών για την αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Λέξεις κλειδιά: Οσφυαλγία, Ραχιαλγία, Χειρισμός βαρών, Χειρισμός Ασθενών, Κήλη Μεσοσπονδυλίου Δίσκου, Επίπτωση, Επιπολασμός, Πρόληψη

Τα μη στεροειδη, αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) είναι μια μεγάλη κατηγορία φαρμάκων που έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά και που χρησιμοποιούνται εδώ και πολλές δεκαετίες, με πρώτη την ασπιρίνη, για την αντιφλεγμονώδη, αντιπυρετηαι και παυσίπονη δράση τους. Η ανακάλυψη του μηχανισμού δράσης τους από τον Vane το 1971, έδωσε την ευκαιρία για την περαιτέρω εξήγηση των ανεπιθύμητων ενεργειών, ενώ βοήθησε και στην παραγωγή νέων φαρμακευτικών ουσιών, που καταστέλλουν επιλεκτικά τις παραγό- μενες κατά τη διάρκεια της φλεγμονώδους εξεργασίας προσταγλανδίνες, τους λεγάμενους COX-2 αναστολείς. Η χρήση των ΜΣΑΦ, οι ενδείξεις και ο τρόπος χορήγησής τους, έχει επεκταθεί σε όλο και περισσότερες παθήσεις και σε πολλές ιατρικές ειδικότητες. Η ταυτόχρονη χορήγηση πλέον του ενός ΜΣΑΦ όχι μόνο δεν αυξάνει την αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων, αλλά αντίθετα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών και μάλιστα βαρύτερων εκείνων που παρουσιάζονται από τη χορήγηση μόνο του ενός. Η εμφάνιση τα τελευταία χρόνια των αναστολέων της COX-2 ανπφλεγμονωδών φαρμάκων βοήθησε στην αποφυγή ορισμένων ανεπιθύμητων ενεργειών, ωστόσο άνοιξε τη συζήτηση για την επίδρασή τους ή όχι στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Λέξεις κλειδιά: Φλεγμονή, αντιφλεγμονώδη, μη ετεροειδή, προσταγλανδίνες, αναστολείς COX-2

Η κοινή γνώμη, οι γιατροί, καθώς και οι υπόλοιποι επαγγελματίες στο χώρο της υγείας πολύ πρόσφατα συνειδητοποίησαν τις διαστάσεις που έχει λάβει χρήση απαγορευμένων ουσιών από τους πρωταθλητές με σκοπό την αύξηση της απόδοσής τους.
Το πρόβλημα του ντόπινγκ είναι συνδεδεμένο με την ιστορία του αθλητισμού. Στις μέρες μας, χάρη στη συνεχή πρόοδο της επιστήμης ανακαλύπτονται ολοένα και περισσότερες ουσίες και μέθοδοι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αύξηση της δύναμης, τη βελτίωση της εξωτερικής εμφάνισης, την αντοχή στον πόνο κ.τ.λ. Προσπάθειες καταπολέμησης του ντόπινγκ καταβάλλονται από εθνικούς και παγκόσμιους οργανισμούς. Η αποτελεσματικότητα, όμως, της δράσης τους δεν είναι ακόμα ορατή, με επακόλουθο να υπάρχουν διεθνώς θύματα από τις παρενέργειες του ντόπινγκ. Πριν ο αριθμός των θυμάτων αυξηθεί σε ιδιαίτερα επικίνδυνο βαθμό, θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.

Λέξεις κλειδιά: Ντόπινγκ, νίκη, θάνατος

Η είσοδος της γυναίκας στην παραγωγή είχε ως αποτέλεσμα τη μετάθεση της ηληάας γάμου και τεκνοποίησης προς τις μεγαλύτερες ηληάες. Τα ίδια περίπου αίτια που έχουν σχέση με την άνοδο του μορφωτικού και κοινωνικοοικονομικού επιπέδου προκάλεσαν τη μείωση των τοκετών στις μικρές ηλικίες.
Σκοπός της εργασίας μας ήταν να διερευνήσουμε τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η εγκυμοσύνη και ο τοκετός στις ακραίες ηλικίες τόσο στη μητέρα όσο και στο νεογνό.
Μελετήσαμε στη διάρκεια ενός έτους σε 2 δημόσια και 1 ιδιωτικό μαιευτήριο τις περιπτώσεις 431 εγκύων γυναικών ηλικίας μικρότερης των 20 (159) και μεγαλύτερης των 35 (272) ετών. Η εργασία μας είναι προοπτική, βάσει πρωτοκόλλου με συμπλήρωση ερωτηματολογίου.
Από τα αποτελέσματά μας φάνηκε ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δυο ηλικιακών ομάδων τόσο ως προς την κύηση, όσο και ως προς τον τοκετό. Στις νεαρές μητέρες περισσότερα ήταν τα προβλήματα χωρίς ιδιαίτερη σημασία, όπως η σιδηροπενία σε 7 απ’ αυτές (4,4%) και οι ουρολοιμώξεις σε άλλες 3 (1,9%). Στις μεγαλύτερες απ’ αυτές όμως παρατηρούνται σοβαρότερα προβλήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης για 21 απ’ αυτές (7,7%) και η υπέρταση σε 10 (3,7%), ο προδρομι- κός πλακούντας σε 5 (1,8%) και η πρόωρη αποκόλληση σε 10 (3,7%). Σε ό,τι αφορά στα έμβρυα και τα νεογνά, η υπολειπό- μενη ενδομήτρια ανάπτυξη σε 7 (2,7%) περιπτώσεις καθώς και το ότι γεννιούνται πρόωρα συνολικά 38 (14,8%) περιπτώσεις συναντώνται συχνότερα στις μεγαλύτερες ηλικίες. Συμπερασματικά, τα προβλήματα και των δυο ηλικιακών ομάδων δεν είναι συνήθως σοβαρά και δεν αποτελούν απειλή για τη ζωή της μητέρας ή του παιδιού. Πιστεύουμε ότι με την καλύτερη ενημέρωση είναι δυνατό όλα αυτά να βελτιωθούν.

Λέξεις κλειδιά: Εγκυμοσύνη, μικρές - μεγάλες ηλικίες, τοκετός, έμβρυο, νεογνό

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της τήρησης συμπεριφορών υγείας από τους νοσηλευτές και κάποιων συνηθειών, που έχουν σχέση με κανόνες ασφάλειας.
ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΟΟΔΟΣ: Τον πληθυσμό της μελέτης αποτέ- λεσαν 282 νοσηλευτές, οι οποίοι εργάζονταν σε Νοσοκομεία της Αθήνας. Απ’ αυτούς το 18,5% ήταν άνδρες και το 81,5% γυναίκες. Οι ηλικίες κυμαίνονταν από 25 έως 55 χρόνων. Το 10.3% ήταν Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και οι υπόλοιποι τεχνολογικής. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο 20 ερωτήσεων κλειστού τύπου.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Από την ανάλυση των δεδομένων προέ- κυψε μεταξύ άλλων: Προληπτικούς κανόνες υγιεινής τηρεί το 40.8% του συνόλου του δείγματος, ενώ οι έγγαμοι σε σχέση με τους άγαμους εμφανίζουν υπεροχή στην τήρηση του συγκεκριμένου μέτρου με διαφορά ρ< 0.001. Σπάνια χρήση εθιστικών ουσιών δήλωσε ότι έκανε το 1.5% των εγγάμων και το 6.1% των αγάμων με σημαντική διαφορά ρ<0.001.
Οι νοσηλευτές καπνίζουν πάρα πολύ σε ποσοστό 32.8% με στατιστικά σημαντική διαφορά ρ< 0,001. έναντι αυτών που δεν καπνίζουν. Ετήσιο check up κάνει συχνά το 16% των γυναικών και το 6.6% των ανδρών με διαφορά ρ< 0.002. Λεν κοιμάται ποτέ 7-8 ώρες το 24ωρο το 10.4% των γυναικών και το 4.9% των ανδρών. Το 44% των ατόμων που εργάζονται >10 χρόνια, βρίσκει «σπάνια» ελεύθερο χρόνο για τις αγαπημένες του ασχολίες σε αντίθεση με το 7,5% που βρίσκει «πάντα», ενώ το 20,3% αυτών που εργάζονται 5-10 έτη έχει «σπάνια» διαθέσιμο χρόνο, συγκριτητά με το 1,3% που έχει «πάντα» με στατιστικά σημαντική διαφορά ρ< 0,001. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι οι νοσηλευτές καπνίζουν σε υψηλά ποσοστά, δεν κάνουν όμως σχεδόν καθόλου χρήση τοξικών ουσιών. Πολύ μητρό ποσοστό αυτών προβαίνει σε ετήσιο check-up. Στην πλειοψηφία τους δεν αφιερώνουν αρκετό χρόνο για την οικογένεια, τους φίλους και τις αγαπημένες τους ασχολίες.

Λέξεις κλειδιά: Υγιεινοί τρόποι συμπεριφοράς, κάπνισμα, δίαιτα, άσκηση, νοσηλευτές