Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 22, Αρ. 1 (2023): Ιανουάριος- Μάρτιος 2023

Η άνευ προηγουμένου ζήτηση για υπηρεσίες υγείας, λόγω της γήρανσης και της αύξησης του πληθυσμού, έχει οδηγήσει την επιστημονική κοινότητα στην ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Ο κύριος στόχος είναι η προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών ικανών να συμβάλουν στη διαχείριση των ασθενών, παρόλη την αποδεδειγμένη ένδεια σε επαγγελματίες υγείας παγκοσμίως. Τα πληροφοριακά συστήματα που εφαρμόζονται στον τομέα της υγείας, θεωρούνται ως ο μοναδικός και σε μεγάλο βαθμό, σημαντικότερος παράγοντας για τη βελτίωση της ποιότητας παροχής υπηρεσιών περίθαλψης, ενώ παράλληλα στοχεύουν στη μείωση του συνεχούς αυξανόμενου κόστους σε αυτόν τον τομέα. Σύμφωνα με τη μελέτη RAND's Health Insurance Experiment (HIE), οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν περίπου 80 εκατομμύρια δολάρια το έτος, αν χρησιμοποιούσαν καθολικά ένα σύστημα Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (ΗΦΥ). Με αυτό το σκεπτικό, κυβερνήσεις πολλών χωρών ώθησαν τον τεχνολογικό κλάδο στη δημιουργία όλο και πιο εξελιγμένων συστημάτων και έδωσαν κίνητρα στους οργανισμούς παροχής υγειονομικής περίθαλψης να τα υιοθετήσουν. Ένα σύστημα ΗΦΥ, θεωρείται πλέον αναγκαίο για την ποιοτική και ουσιαστική παροχή υπηρεσιών ενός οργανισμού υγείας αφού συλλέγει και αποθηκεύει ευαίσθητες πληροφορίες όπως δημογραφικά στοιχεία, ιατρικό και νοσηλευτικό ιστορικό, διαγνώσεις, φαρμακευτική αγωγή, θεραπευτικό και νοσηλευτικό σχεδιασμό, πληροφορίες ασφαλιστικού φορέα, αλλεργίες, εργαστηριακά αποτελέσματα ή και καταγραφές από ιατρικά μηχανήματα όπως καρδιογράφο, υπηροχοτομογράφο κλπ.

Λέξεις κλειδιά: Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας, ΗΦΥ, ιδιωτικότητα

Εισαγωγή: Τα καρδιαγγειακά νοσήματα συνεχίζουν να αποτελούν κυρίαρχη αιτία θανάτων παγκοσμίως. Η ανάγκη για μεγαλύτερη εστίαση στην πρόληψή τους καθιστά, μεταξύ άλλων, την αύξηση των επιπέδων σωματικής δραστηριότητας ως μια αποδοτική τακτική προς αυτή την κατεύθυνση.

Σκοπός: Η διερεύνηση της επίδρασης του είδους (αερόβια, αντιστάσεων, μικτή) και της έντασης της σωματικής δραστηριότητας στον καρδιαγγειακό κίνδυνο και η ανάδειξη των κενών που υπάρχουν στη βιβλιογραφία αναφορικά με τη σωματική άσκηση και την καρδιαγγειακή νοσηρότητα.

Υλικό-Μέθοδος: Αναζητήθηκαν υψηλής ποιότητας επιστημονικές έρευνες με αντικείμενο την επίδραση του είδους και της έντασης της άσκησης σε καταληκτικά σημεία καρδιαγγειακής νόσου, όπως η καρδιαγγειακή θνησιμότητα, το έμφραγμα του μυοκαρδίου, το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή ανεπάρκεια. Η αναζήτηση και η συλλογή των στοιχείων πραγματοποιήθηκε μέσω της ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων PubMed.

Αποτελέσματα: Συνολικά επιλέχθηκαν 51 σύγχρονες μελέτες για τη σύνθεση των αποτελεσμάτων. Σχετικά με το είδος της άσκησης, αναδείχθηκε η καρδιοπροστατευτική δράση της αεροβικής άσκησης, σε ενήλικες τόσο <65, όσο και >65 ετών, ενώ η άσκηση αντιστάσεων ή ο συνδυασμός των δύο ειδών άσκησης φάνηκε πως υπολείπονται επαρκούς διερεύνησης. Αναφορικά στην ένταση της άσκησης, τα δεδομένα είναι πιο ξεκάθαρα και υποστηρίζουν την επίδραση της μέτριας και υψηλής έντασης άσκηση στην κατά 11-52% και 27-58% αντίστοιχα μείωση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας, σε σύγκριση με την χαμηλής έντασης άσκηση. Επιπλέον, αρκετές μελέτες καταλήγουν σε σχέση δόσης-απόκρισης μεταξύ έντασης άσκησης και μείωσης του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Συμπεράσματα: Τα τρέχοντα ευρήματα αναδεικνύουν την υπεροχή της μέτριας προς υψηλής έντασης αερόβιας, με ή χωρίς αντιστάσεις, άσκησης στην μείωση του κινδύνου βασικών καταληκτικών σημείων καρδιαγγειακής νόσου. Παράλληλα, θέτουν σε επαγρύπνηση, τόσο την επιστημονική κοινότητα για την περαιτέρω διερεύνηση των επιμέρους χαρακτηριστικών της άσκησης, όσο και τα συστήματα δημόσιας υγείας για την εφαρμογή των συστάσεων φυσικής δραστηριότητας στον πληθυσμό.

Λέξεις κλειδιά: φυσική δραστηριότητα, ένταση, είδος, καρδιαγγειακός κίνδυνος

Εισαγωγή: Τις τελευταίες δεκαετίες, η συχνότητα των ιδιοπαθών φλεγμονωδών νόσων του εντέρου (ΙΦΝΕ) στην παιδική ηλικία έχει αυξηθεί σημαντικά. Οι απώτερες επιπλοκές των ΙΦΝΕ καθιστούν επιτακτική την όσο πιο δυνατόν άμεση και έγκυρη θεραπεία.

Σκοπός: Η ανάδειξη της θεραπευτικής προσέγγισης των ΙΦΝΕ στην παιδική ηλικία στοχεύοντας στην επίτευξη και διατήρηση της ύφεσης και την πρόληψη-αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων επιπλοκών που επιφέρει η κάθε νόσος.

Υλικό και Μέθοδος: Διενεργήθηκε αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων PubMed, Scopus και Google Scholar με τη χρήση λέξεων κλειδιών: inflammatory bowel disease, crohn’s disease, ulcerative colitis, childhood, treatment.

Αποτελέσματα: Οι στόχοι της θεραπείας αποσκοπούν στην επίτευξη του καλύτερου δυνατού κλινικού και εργαστηριακού ελέγχου της κάθε νόσου με τις ελάχιστες δυνατές ανεπιθύμητες ενέργειες, επιτρέποντας παράλληλα την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής των ασθενών. Η θεραπεία περιλαμβάνει μια σειρά φαρμάκων και χειρουργικών τεχνικών για την επίτευξη και τη διατήρηση της ύφεσης.  Με την πάροδο του χρόνου, η θεραπεία έχει αλλάξει αντανακλώντας την ανάπτυξη νέων βιολογικών παραγόντων που στοχεύουν σε συγκεκριμένους παθογενετικούς μηχανισμούς της κάθε νόσου.

Συμπεράσματα: Η καλύτερη κατανόηση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών των ΙΦΝΕ έχει οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικές και στοχευμένες θεραπείες, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν οδηγήσει σε ίαση, αλλά έχουν βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των νεαρών ασθενών. Αν και η αντιμετώπιση των ΙΦΝΕ είναι απαιτητική και πολύπλοκη, δύναται να οδηγήσει έναν βαρέως πάσχον σε ένα καλώς ευημερούν παιδί.

Λέξεις κλειδιά: Ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, παιδική ηλικία, νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα, θεραπεία

Εισαγωγή: Η έγκαιρη αναγνώριση μιας ενδονοσοκομειακής καρδιοπνευμονικής ανακοπής, καθώς και η άμεση υποστήριξη αποτελούν κρίσιμους δείκτες πρόγνωσης, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης. Οι κλινικοί νοσηλευτές αποτελούν τους επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι αφενός μεν συνδέονται στενά με την επιτήρηση των ασθενών, καθώς παρευρίσκονται όλο το 24ωρο κοντά στον ασθενή, αλλά και αφετέρου είναι αυτοί που θα αναγνωρίσουν πρώτοι σημεία και συμπτώματα κλινικής επιδείνωσης, όπως και επιβεβαίωσης μιας ανακοπής. Ως πρώτοι ανταποκριτές, έχουν έναν πολυδιάστατο ρόλο βάσει του οποίου κινητοποιούν σωτήριες παρεμβάσεις για την οριστική έκβαση.   

Σκοπός: Να περιγραφεί ο ρόλος του νοσηλευτή κατά την αναγνώριση μιας επιδεινούμενης κλινικής κατάστασης, καθώς επίσης και κατά την διάρκεια μιας ανακοπής.

Υλικό και Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας στις διεθνείς βάσεις ηλεκτρονικών δεδομένων PubMed, Science Direct, Springer Link και Google Scholar, σχετικά με το θέμα.

Αποτελέσματα: Η έγκαιρη αναγνώριση μιας κλινικής επιβάρυνσης, όπως επίσης και η άμεση επιβεβαίωση μιας ανακοπής, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την θετική έκβαση κάθε περιστατικού. Είναι ερευνητικά τεκμηριωμένο και αδιαπραγμάτευτο ότι η εκπαίδευση του προσωπικού, η δυνατότητα παρακολούθησης των ζωτικών λειτουργιών, η αναγνώριση επικίνδυνων καταστάσεων, καθώς και η χρήση προτυποποιημένων δομημένων εργαλείων επικοινωνίας και παράδοσης του περιστατικού, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες.

Συμπεράσματα: Οι νοσηλευτές που έχουν τη γνώση και την εμπειρία να αναγνωρίζουν έγκαιρα τα προειδοποιητικά σημεία μιας κλινικής επιδείνωσης, συνήθως προλαβαίνουν μια ανακοπή. Αν ωστόσο ο ασθενής υποστεί ανακοπή, οι ίδιοι νοσηλευτές την αναγνωρίζουν έγκαιρα, ενημερώνουν την αντίστοιχη ομάδα (ανάλογα με το πρωτόκολλο του νοσηλευτικού ιδρύματος) και αναλαμβάνουν οι ίδιοι να αναζωογονήσουν τον ασθενή, πραγματοποιώντας δεξιότητες και χρησιμοποιώντας κατάλληλο εξοπλισμό.

Λέξεις κλειδιά: νοσηλευτής, ενδονοσοκομειακή ανακοπή, πρώτος ανταποκριτής

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Εισαγωγή: Η μητρότητα είναι ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια στη ζωή μιας γυναίκας. Όσο όμορφη και αν είναι άλλες τόσες ευθύνες και υποχρεώσεις φέρει. Προκειμένου να ανταπεξέλθει μια μητέρα στον νέο αυτό ρόλο της ζωή της, ξεκινάει την αναζήτηση των πληροφοριών σχετικά με την φροντίδα του βρέφους.

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η εκτίμηση των δυνατοτήτων της ασύγχρονης εκπαίδευσης (moodle) στην εκπαίδευση των πρωτοτόκων μητέρων στη φροντίδα των νεογνών τους.

Υλικό - Μέθοδος: Σε δημόσιο μαιευτήριο δόθηκε σε 53 πρωτότοκες μητέρες μέσω tablet, κατάλληλα διαμορφωμένο υλικό ηλεκτρονικών μαθημάτων για την φροντίδα του βρέφους διάρκειας 1,5 ώρας. Με κατάλληλα κουίζ συλλέχθηκαν οι γνώσεις των μητέρων πριν και μετά την μελέτη τους. Επιπλέον συλλέχθηκαν 47 παρόμοια κουίζ γνώσεων από πρωτότοκες μητέρες μέσω διαδικτύου. Η ηλικία όλων των μητέρων κυμαίνονταν από 18 έως 47 και είχαν καταγωγή από διάφορες χώρες.

Αποτελέσματα: Η έρευνα έδειξε σημαντικά σημαντική διαφορά μεταξύ των σωστών απαντήσεων σχετικά με τις γνώσεις που διέθεταν οι μητέρες πριν μελετήσουν τα ασύγχρονα μαθήματα και αφού τα μελέτησαν. Η διάμεσος τιμή των σωστών απαντήσεων πριν διαβάσουν τα μαθήματα προσδιορίστηκε στο 51% ενώ αφού διάβασαν τα μαθήματα είναι ίση με 90%. Ως τρόπο άντλησης πληροφοριών σχετικά με τον ερχομό των νεογνών τους κυρίαρχη θέση είχε η χρήση του ιντερνέτ (46,25%) ενώ την δεύτερη θέση κατείχε η πληροφόρηση από βιβλία (31,25%). Τις περισσότερες σωστές απαντήσεις συγκέντρωσε η ερώτηση για το κατάλληλο μπάνιο του βρέφους (88%) και τις λιγότερες οι χειρισμοί σε περίπτωση πνιγμονής του βρέφους (3%).

Συμπεράσματα: Η ασύγχρονη εκπαίδευση (moodle) βοήθησε τις νέες μητέρες σχεδόν να διπλασιάσουν τις γνώσεις τους για την φροντίδα το βρέφους τους. Η πλατφόρμα moodle μπορεί να χρησιμοποιηθεί έτσι και εκτός της τυπικής εκπαίδευσης και να απευθυνθεί σε πολύ ετερόκλητο κοινό.

Λέξεις κλειδιά: Ασύγχρονη εκπαίδευση, βρέφος, μητρότητα, μητρικός θηλασμός, moodle

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Εισαγωγή: Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια από τις πιο συχνές χρόνιες παθήσεις και η εφαρμογή των στρατηγικών διαχείρισης είναι σημαντική για τα άτομα που πάσχουν, προκειμένου να επιτύχουν σταθερά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους.

Σκοπός. Η αξιολόγηση της συμμόρφωσης των ασθενών με ΣΔΤ2 στις στρατηγικές διαχείρισης του διαβήτη και η διερεύνηση των προσδιοριστών της συμμόρφωσης.

Υλικό-μέθοδος. Πραγματοποιήθηκε συγχρονική μελέτη με δειγματοληψία ευκολίας. Ο μελετώμενος πληθυσμός αποτελούνταν από 150 ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) που είχαν επισκεφτεί ένα Γενικό Νοσοκομείο στην ευρύτερη περιφέρεια της Αττικής. Η μέση ηλικία των ασθενών με Σ.Δ ήταν 70,8 έτη. Το 68% του δείγματος ήταν άντρες και το 32% γυναίκες. Η μέση χρονική διάρκεια του ΣΔ των ασθενών ήταν τα 12,7 έτη. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε από το Μάρτιο έως και τον Απρίλιο του 2021. Για τη μέτρηση της συμμόρφωσης στις πρακτικές αυτό-διαχείρισης του διαβήτη χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο “Diabetes Self-Care Activities Questionnaire”. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του SPSSv.21.

Αποτελέσματα. Το επίπεδο διατροφής, ο έλεγχος σακχάρου στο αίμα και η συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή ήταν σε μέτριο επίπεδο, ενώ η άσκηση και η φροντίδα των ποδιών ήταν σε χαμηλό επίπεδο. Επιπλέον, βρέθηκε ότι οι γυναίκες είχαν καλύτερη φροντίδα ποδιών (p<0,001), καλύτερη διατροφή (p<0,001) και μεγαλύτερη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή (p=0,031) σε σχέση με τους άντρες. Το υψηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο σχετίζονταν με καλύτερο έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα (p=0,015) και με καλύτερη διατροφή (p=0,043). Η συννοσηρότητα σχετίζονταν με τη διατροφή και με τη φυσική δραστηριότητα (p<0,05). Τέλος, οι ασθενείς που διαβίωναν με άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος είχαν καλύτερη φροντίδα ποδιών σε σχέση με τους ασθενείς που διέμεναν μόνοι τους (p=0,001).

Συμπεράσματα. Η εφαρμογή των στρατηγικών διαχείρισης για την αποτελεσματική ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη είναι σημαντική και επομένως, οι ασθενείς θα πρέπει να εκπαιδεύονται, αλλά και να στηρίζονται ψυχολογικά, προκειμένου να συμμορφωθούν στις στρατηγικές διαχείρισης του διαβήτη, για να ζούνε μια φυσιολογική και ποιοτική ζωή.

Λέξεις κλειδιά: Σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ), συμμόρφωση, συγχρονική μελέτη, στρατηγικές διαχείρισης, προσδιοριστές

Εισαγωγή: Η οστεοπόρωση είναι μια συστηματική σκελετική ασθένεια, η οποία επηρεάζει πάνω από 200 εκ. άτομα σε όλο τον κόσμο, στην πλειοψηφία τους γυναίκες, κατά την περίοδο ή μετά την εμμηνόπαυση. 
Σκοπός: Η παρούσα εργασία διερευνά τα επίπεδα της ποιότητας ζωής των ασθενών με οστεοπενία και οστεοπόρωση. 
Υλικό και μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε συστηματική αναζήτηση της βιβλιογραφίας στις βάσεις δεδομένων Pub Med και Scopus από τις 18 Οκτωβρίου έως τις 01 Νοεμβρίου 2019.
Αποτελέσματα: Μετά την εφαρμογή κριτηρίων αποκλεισμού και εισαγωγής, απέμειναν 21 μελέτες, στις οποίες αξιολογήθηκαν συνολικά 18.525 άτομα. Η πλειοψηφία των ερευνών έγιναν σε γυναίκες, μετά την εμμηνόπαυση. Τα επίπεδα της ποιότητας ζωής των γυναικών με οστεοπόρωση και κατάγματα βρέθηκαν να είναι χαμηλότερα, σε σύγκριση με τα επίπεδα της ποιότητας ζωής των γυναικών με οστεοπόρωση και χωρίς κατάγματα, αλλά και σε σύγκριση με την ποιότητα ζωής των υγιών γυναικών. Δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τον βαθμό στον οποίο η οστεοπόρωση και η οστεοπενία επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, απουσία καταγμάτων, καθώς οι μελέτες της συστηματικής ανασκόπησης κατέληξαν σε αντικρουόμενα ευρήματα. Οι τομείς της ποιότητας ζωής που φάνηκε να επηρεάζονται περισσότερο στους οστεοπορωτικούς και οστεοπενικούς ασθενείς ήταν κυρίως ο πόνος και στην συνέχεια η κοινωνική λειτουργία, η φυσική λειτουργία και η ψυχική λειτουργία. 
Συμπεράσματα: Η οστεοπόρωση παρουσία καταγμάτων συμβάλλει στη μείωση της ποιότητας ζωής των πασχουσών γυναικών, αλλά απουσία καταγμάτων η επίδραση παραμένει ασαφής. Απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ της οστικής πυκνότητας και της ποιότητας ζωής, αλλά και για να διερευνηθούν τα επίπεδα της ποιότητας ζωής των ανδρών με οστεοπόρωση. Οι γυναίκες με οστεοπόρωση είναι σημαντικό να αξιολογούνται έγκαιρα για τον κίνδυνο κατάγματος, και να λαμβάνουν σχετικές παρεμβάσεις.

Λέξεις κλειδιά: Οστεοπόρωση, οστεοπενία, ποιότητα ζωής

Εισαγωγή: Οι παιδιατρικοί νοσηλευτές είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στο εργασιακό άγχος λόγω της συχνής και παρατεταμένης επαφής τους με παιδιά που αντιμετωπίζουν επίπονες και απειλητικές για τη ζωή ασθένειες.

Σκοπός. Ο σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνηθεί η ποιότητα της επαγγελματικής ζωής των παιδιατρικών νοσηλευτών και των παραγόντων που σχετίζονται με αυτή.

Υλικό-μέθοδος. Συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σε διεθνείς βιβλιογραφικές βάσεις (Medline, PubMed, Scopus) από τον Ιανουάριο-Μάϊο του 2021. Κριτήρια επιλογής που τέθηκαν ήταν οι μελέτες να είναι πρωτογενείς, δημοσιευμένες στην Αγγλική γλώσσα μετά το 2015, να αφορά παιδιατρικούς νοσηλευτές σαν σύνολο ή ένα μεγάλο μέρος του δείγματος,  να είναι δημοσιευμένες και η θεματολογία τους να είναι απολύτως σχετική με το σκοπό. Μετά την αναζήτηση προέκυψαν 313 άρθρα και από αυτά μετά από αξιολόγηση μόνο 13 πληρούσαν τα κριτήρια για ένταξη στη συστηματική ανασκόπηση.

Αποτελέσματα. Οι παιδιατρικοί νοσηλευτές παρουσιάζουν μέτρια ποσοστά κόπωσης από τη συμπόνια και εξουθένωσης, 20–50%, και υψηλή ικανοποίηση από τη συμπόνια. Βρέθηκε θετική συσχέτιση της ικανοποίησης από τη συμπόνια με το γυναικείο φύλο, με την ηλικία <40 ετών και αρνητική συσχέτιση του δευτερεύοντος τραυματικού άγχους με το επίπεδο εκπαίδευσης. Οι έμπειροι παιδιατρικοί νοσηλευτές φαίνεται να αναπτύσσουν μηχανισμούς αντιμετώπισης του άγχους και έχουν αποκτήσει ανθεκτικότητα ως χαρακτηριστικό προσωπικότητας. Το επαγγελματικό άγχος συσχετίστηκε θετικά με την κόπωση από τη συμπόνια και το δευτερεύον τραυματικό άγχος. Δεν βρέθηκαν διαφορές μεταξύ νοσηλευτών και γιατρών, μεταξύ διαφορετικών επιπέδων εκπαίδευσης, ενώ μεταξύ διαφορετικών παιδιατρικών τμημάτων τα αποτελέσματα ήταν αντιφατικά. Η υποστήριξη από τον κοινωνικό περίγυρο και τον οργανισμό βρέθηκε αποτελεσματική στη βελτίωση του άγχους και της ικανοποίησης.

Συμπεράσματα. Είναι απαραίτητο οι οργανισμοί και οι διοικήσεις των νοσηλευτικών ιδρυμάτων να λάβουν μέτρα για την ενίσχυση της ικανοποίησης και της ποιότητας επαγγελματικής ζωής των παιδιατρικών νοσηλευτών με την εφαρμογή προγραμμάτων εκπαίδευσης, ομάδων υποστήριξης στην εργασία και ατομικών προγραμμάτων αυτο-φροντίδας προκειμένου να βοηθήσουν τους νοσηλευτές να αντιμετωπίσουν αγχωτικές καταστάσεις στην εργασία.

Λέξεις κλειδιά: κόπωση συμπόνιας, ικανοποίηση συμπόνιας, δευτερογενές τραυματικό stress, επαγγελματική εξουθένωση, παιδιατρικός νοσηλευτής