Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 23, Αρ. 2 (2024): Απρίλιος- Ιούνιος 2024

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Εισαγωγή: Η αντιρετροϊκή θεραπεία (cART) είναι ένα ισχυρό μέσο προκειμένου να αντιμετωπιστεί το νέο λοιμώδη νόσημα του ιού Human Immunodeficiency Virus (HIV). Ιδιαίτερα, η αγωγή Pre-Exposure Prophylaxis (PreP) χορηγείται πριν από την έκθεση στον ιό και επιφέρει θεαματικά αποτελέσματα, σώζοντας πλήθος κόσμου.

Σκοπός: Το παρόν άρθρο αναλύει την ελληνική θέση, τη σχετιζόμενη με την Επιδημιολογία του ιού HIV, την τελευταία δεκαετία, σε σύγκριση με τις Ευρωπαϊκές χώρες, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στους στόχους του  Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.). Επιπροσθέτως, αναφέρεται στους φραγμούς που αντιμετωπίζουν τα άτομα με HIV, στην εφαρμογή της αγωγής PrEP και στις στρατηγικές υπερνίκησής τους.

Υλικό και Μέθοδος: Έγινε βιβλιογραφική ανασκόπηση στην αγγλική γλώσσα στις διεθνείς βάσεις  δεδομένων Scopus, Pubmed και Google Scholar, χρησιμοποιώντας λέξεις κλειδιά.

Αποτελέσματα: Η αγωγή των αντιρετροϊκών φαρμάκων αποτελεί ένα νέο μέτρο πρόληψης, πριν ή μετά την έκθεση, ενάντια στη μετάδοση του ιού HIV. Η Ελλάδα, αν και έχει πετύχει εν μέρει τους επιθυμητούς στόχους του ΟΗΕ του 2020, σχετικά με τη διάγνωση και θεραπεία του HIV, χρειάζεται αρκετή ακόμα προσπάθεια για ολοκληρωτική επίτευξή τους. Τα εμπόδια δυστυχώς κατά τη διάθεση της αγωγής PrEP είναι πολλά, όμως η πολύπλευρη προσέγγιση του ζητήματος σε συνδυασμό με τις αποτελεσματικές παρεμβάσεις και στρατηγικές, όχι μόνο των κυβερνήσεων αλλά και της συμπεριφοράς όλων, μπορούν να εξομαλυνθούν.

  Συμπεράσματα: Η εξάλειψη του συνδρόμου AIDS με την έγκαιρη εφαρμογή, τη χορήγηση και την αγωγή των καλύτερων αντιρετροϊκών θεραπειών (cART) συμβάλλει στον περιορισμό ή ανακοπή της παγκόσμιας επιδημίας του HIV.

Λέξεις κλειδιά: λοίμωξη, AIDS, PrEP αγωγή, φραγμοί, στρατηγικές

Ο Προσωπικός Ιατρός (ΠΙ) και η ιδιαίτερη συμβολή του στη λειτουργία της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) έγινε από πολύ νωρίς αντιληπτή σε όλο τον κόσμο. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν δημιουργηθεί και έχουν λειτουργήσει αποτελεσματικά, μοντέλα υγειονομικής περίθαλψης, βασισμένα στον Προσωπικό Ιατρό, ο οποίος λειτουργεί ως σύμβουλος υγείας, κατευθύνοντας τον ασθενή σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων ή και στη νοσοκομειακή περίθαλψη. Στην Ελλάδα, ο εν λόγω θεσμός αποτελεί μια πρόκληση. Ήδη από το 1983, χρονολογία ίδρυσης του ΕΣΥ, έγιναν πολλές προσπάθειες θεσμοθέτησής του, με διάφορες μορφές, καμία όμως, έως τώρα, δεν εφαρμόστηκε καθολικά, οργανωμένα και συνεκτικά με το υπόλοιπο σύστημα υγείας . Όλες αυτές τις αποτυχίες ευελπιστεί να διορθώσει ο πρόσφατος Νόμος 4931/2022 που εστιάζει στην εγκαθίδρυση του ΠΙ αλλά και στην ενίσχυση της ΠΦΥ. Στον παρόν άρθρο τεκμηριώνεται βιβλιογραφικά η αναγκαιότητα και η σημασία του θεσμού του ΠΙ στην Ελλάδα και παρουσιάζεται ένα ρεαλιστικό σχέδιο για την ανάπτυξή του στο Κέντρο Υγείας (ΚΥ) Νέου Κόσμου. Το σχέδιο αυτό εκπονήθηκε ακολουθώντας τα 7 βασικά βήματα του προγραμματισμού- σχεδιασμού, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα μιας τυπικής ανάλυσης SWOT, η οποία αφορούσε στην αναγνώριση και αποτύπωση των δυνατών και αδύνατων σημείων της λειτουργίας του ΚΥ Νέου Κόσμου, αλλά και στον εντοπισμό των ευκαιριών και απειλών που προέκυψαν από την ανάλυση του εξωτερικού του περιβάλλοντος. Μέσα από το εν λόγω άρθρο διαπιστώνεται η ανάγκη εφαρμογής του θεσμού στην Ελλάδα, ενός εγχειρήματος δύσκολου και απαιτητικού, η επιτυχία του οποίου θα διασφαλιστεί μόνο αν δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, με σημαντικότερη όλων τη συνέχεια στη διαμόρφωση των πολιτικών στην υγεία και την κοινή πολιτική βούληση.

Λέξεις κλειδιά: προσωπικός ιατρός, πρωτοβάθμια φροντίδας υγείας, προγραμματισμός σχεδιασμός, swot ανάλυση

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο καρκίνος του πνεύμονα ευθύνεται για το 34% περίπου των θανάτων από καρκίνο στους άνδρες και για το 23% στις γυναίκες. Είναι μία σοβαρή νόσος και για το 85% περίπου των ασθενών, η διάγνωση γίνεται όταν βρίσκονται στο στάδιο 3 ή 4 της νόσου, καθώς ο καρκίνος του πνεύμονα εξελίσσεται αθόρυβα και μόνο όταν έχει πλέον επεκταθεί προκαλεί προβλήματα στον ασθενή που τον οδηγούν στο ιατρό. Έχει μεταστατική μορφή, έχοντας ως πηγή τα κύτταρα του πνεύμονα και μπορεί να προκληθεί είτε από γενετικούς είτε από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η έγκαιρη διάγνωσή του από το ιατρικό προσωπικό, προσφέρει στον ασθενή καλύτερα ποσοστά επιβίωσης. Ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου, επιλέγεται και η κατάλληλη θεραπεία-χειρουργική αφαίρεση, χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία. Βασικός στόχος κάθε θεραπευτικής προσέγγισης είναι η ποιότητα ζωής του ασθενή σε συνδυασμό με την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Τα βασικά συμπτώματα είναι ο βήχας, ο πόνος σε μια περιοχή του θώρακα ή εντοπισμένος σε μία ή περισσότερες πλευρές, η κούραση, η αδυναμία και η ανεξήγητη απώλεια βάρους. Η Ποιότητα Ζωής (ΠΖ) αναφέρεται σε διάφορες διαστάσεις της καθημερινότητας ενός ατόμου, όπως στην λειτουργικότητά του, στην ευημερία του καθώς και στην γενικότερη αντίληψη για την υγεία του σε σωματικό, ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι περισσότερες βιβλιογραφικές μελέτες αναφέρουν ότι η ποιότητα ζωής σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα είναι πιο χαμηλή από ότι στον υγιή πληθυσμό. Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι οι άντρες εμφανίζουν υψηλότερη ποιότητα ζωής ως προς τον κοινωνικό και ψυχολογικό κομμάτι, από τις γυναίκες.

Λέξεις κλειδιά: Ποιότητα ζωής, καρκίνος πνεύμονος, θεραπευτική προσέγγιση

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

O σύγχρονος τρόπος ζωής αποτελεί έναν από τους παράγοντες που καθορίζουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου παχέος εντέρου. Ενώ τα ποσοστά θνησιμότητας από τον καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν μειωθεί από τις αρχές της δεκαετίας του '70 ως αποτέλεσμα προηγούμενης ανίχνευσης και καλύτερης θεραπείας, παραμένει ο τρίτος συνηθέστερος καρκίνος τόσο στους άνδρες (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα και τον καρκίνο του προστάτη) όσο και στις γυναίκες (μετά τον καρκίνο του μαστού και τον καρκίνο του πνεύμονα), αλλά και η δεύτερη πιο συνηθισμένη αιτία θανάτου από καρκίνο συνολικά. Εάν ο καρκίνος του παχέος εντέρου διαγνωστεί στο αρχικό στάδιο, η πιθανότητα πενταετούς επιβίωσης αυξάνεται στο 93%. Ειδικότερα το είδος αυτού του καρκίνου συνδέεται με τον τρόπο ζωής και περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως: διατροφή, παχυσαρκία, σωματική δραστηριότητα, οινόπνευμα και καπνός, από του στόματος αντισυλληπτικά και άλλα φάρμακα, οικογενειακό ιστορικό.

Η θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου του παχέος εντέρου εξαρτάται από τη θέση, το στάδιο τη γενική υγεία και τις διατροφικές προτιμήσεις του ασθενή. Όσο πιο έγκαιρα διαγνωστεί, τόσο πιο αποτελεσματική είναι η αφαίρεσή του. Βασικός στόχος κάθε θεραπευτικής προσέγγισης είναι η ποιότητα ζωής του ασθενή σε συνδυασμό με την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Η Ποιότητα Ζωής (ΠΖ) αναφέρεται σε διάφορες διαστάσεις της καθημερινότητας ενός ατόμου, όπως στην λειτουργικότητά του, στην ευημερία του καθώς και στην γενικότερη αντίληψη για την υγεία του σε σωματικό, ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Η εκτίμησή της, ωστόσο, καθίσταται δύσκολη διότι εξαρτάται από τις πεποιθήσεις και τις αντιλήψεις του ατόμου καθώς και από την προσωπική εκτίμηση της κατάστασής του. Συνεπώς, η ποιότητα ζωής του ατόμου μπορεί να ορισθεί ως η αντίληψη για την θέση του στην κοινωνία που ανήκει αλλά και για το σύστημα αξιών της κοινωνίας αυτής, σε συνδυασμό με τους στόχους του και τις προσδοκίες του.

Λέξεις κλειδιά: Ποιότητα ζωής, καρκίνος παχέος εντέρου, θεραπευτική προσέγγιση

H θρησκεία για ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας είναι πολύ σημαντική για την προαγωγή της υγείας του ατόμου. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και πρακτικές παρέχουν όχι μόνο μια έννοια νοήματος στη ζωή των ανθρώπων, αλλά αποτελούν επίσης σημαντική πηγή κανόνων για ορθή (ηθική) συμπεριφορά. Η πνευματικότητα είναι πιο δύσκολο να οριστεί, είναι μια ευρύτερη έννοια που δεν περιορίζεται στις θρησκευτικές παραδόσεις. Η πνευματικότητα μπορεί να θεωρηθεί ως μια ατομική εμπειρία που χαρακτηρίζεται από μια αναζήτηση στο νόημα της ζωής και τη σχέση με το ιερό που δεν χρειάζεται να συνδεθεί με επίσημες θρησκευτικές κοινότητες και θεσμούς. Ο υγιεινός τρόπος ζωής, η κοινωνική υποστήριξη, οι θρησκευτικές πρακτικές, η πνευματική κατεύθυνση, ο τρόπος αντιμετώπισης προβλημάτων που προκύπτουν στη ζωή του ατόμου, οι αξίες και τα θετικά συναισθήματα αποτελούν έννοιες/διαστάσεις που είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη θρησκευτικότητα/πνευματικότητα του ατόμου. Η συχνή συμμετοχή σε θρησκευτικές δραστηριότητες μπορεί να οδηγήσει στην τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου που συμβάλλουν στην εκδήλωση απειλητικών για τη ζωή νοσημάτων και την αλλαγή του τρόπου ζωής του ατόμου (μείωση ή και διακοπή του καπνίσματος, αποφυγή συστηματικής κατανάλωσης αλκοόλ, αύξηση σωματικής δραστηριότητας). Η προσευχή ως ένα πολύ σημαντικό κομμάτι των θρησκευτικών δραστηριοτήτων μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα άγχους και να ενθαρρύνει το άτομο να έχει έναν υγιεινό τρόπο ζωής και μια πολύ σημαντική κοινωνική υποστήριξη. Οι υπεύθυνοι φορείς που χαράζουν πολιτικές υγείας πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην ειδική ομάδα ασθενών με καρδιακά προβλήματα και να υιοθετήσουν στο σύστημα υγείας πολιτικές και στρατηγικές πνευματικής φροντίδας.

Λέξεις κλειδιά: θρησκευτικότητα, πνευματικότητα, υγεία

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Εισαγωγή: Οι νοσηλευτές είναι μέλη επιστημονικής ομάδας και η πανδημία επέφερε αλλαγές στη λειτουργία των νοσηλευτικών τμημάτων. Ανέκυψαν προβλήματα στελέχωσης που απαιτούσαν άμεση επίλυση αλλά και προβλήματα αποτελεσματικής επικοινωνίας λόγω μέτρων ατομικής προστασίας.

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνήσει την λειτουργικότητα της νοσηλευτικής ομάδας και τα πιθανά εμπόδια επικοινωνίας λόγω Μέτρων Ατομικής Προστασίας. Επιπλέον στόχοι, αφορούσαν αντιλήψεις για τον εμβολιασμό και τα εμπόδια εύρυθμης λειτουργίας των τμημάτων λόγω αυτού.

Υλικό και Μέθοδος: Το συνολικό δείγμα αποτέλεσαν 42 νοσηλευτές και 36 βοηθοί νοσηλευτών που εργάζονταν σε τμήματα Covid-19, στο νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν Φεβρουάριο με Μάρτιο του 2022 με ερωτηματολόγιο, σε έντυπη μορφή και σε φόρμα μέσω διαδικτύου. Η στατιστική ανάλυση έγινε με το πρόγραμμα SPSS (IBM Corp. Released 2019, IBM SPSS Statistics for Windows, v.26.0, Armonk,

Αποτελέσματα: Η ομάδα εργασίας νοσηλευτών με μόνιμο και επικουρικό προσωπικό διατηρεί καλές διαπροσωπικές σχέσεις όμως η έλλειψη εκπαίδευσης του επικουρικού προσωπικού δεν εμπνέει εμπιστοσύνη στο 57,1%. Το έργο των προϊστάμενων αναγνωρίζεται με θετικές απόψεις σε ποσοστό >90%, η υποχρεωτικότητα εμβολιασμού και η αναστολή εργασίας επιβαρύνει την λειτουργία του νοσοκομείου ενώ ένα μικρό ποσοστό 28,6% των νοσηλευτών έχει αρνητικές στάσεις επιστροφής απέναντι στους μη εμβολιασμένους συναδέλφους. Το 74% των νοσηλευτών δηλώνει πως τα Μ.Α.Π προκαλούν δυσκολία στην αναπνοή ενώ στην εργασία τους σε ποσοστό 42.9%.

Συμπεράσματα: Τα ευρήματα της μελέτης υποδεικνύουν ότι η χρήση των Μ.Α.Π αποφέρουν  δυσκολίες σε ατομικό και εργασιακό επίπεδο. Τα νοσοκομεία σε περίοδο κρίσης υγείας χρήζουν την ύπαρξη έμπειρου προσωπικού ενώ η καλή, αποτελεσματική επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ μόνιμου και επικουρικού προσωπικού δεν συμβάλλει απόλυτα για όλους τους νοσηλευτές στην καλή λειτουργία των νοσηλευτικών τμημάτων.

Λέξεις κλειδιά: πανδημία COVID-19, εμβολιασμός, μέτρα ατομικής προστασίας,  επικοινωνία, ομάδα νοσηλευτών

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Εισαγωγή: Η γρήγορη εξάπλωση της πανδημίας Covid-19 είχε ως αποτέλεσμα τη μόλυνση, τη σοβαρή νόσηση και το θάνατο εκατομμυρίων πολιτών παγκοσμίως. Ο φόβος της μόλυνσης και η σοβαρή νόσηση, αλλά και τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας, όπως η καραντίνα, άλλαξαν τις καθημερινές συνήθειες των πολιτών με  αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία τους.

Σκοπός: Σκοπός της μελέτης ήταν η καταγραφή των αλλαγών στις συνήθειες της καθημερινής ζωής των πολιτών μίας επαρχιακής πόλης στην περίοδο της πανδημίας Covid-19, οι οποίες σχετίζονται με την ανάπτυξη διαβήτη.

Υλικό και Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μία συγχρονική μελέτη με την χρήση ερωτηματολογίου που κατασκευάστηκε μετά από βιβλιογραφική ανασκόπηση και διανεμήθηκε σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή (google forms). Χρησιμοποιήθηκε η δειγματοληψία χιονοστιβάδας. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από 1 έως και 31 Ιουλίου 2022.

Αποτελέσματα: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 170 ενήλικοι πολίτες (ηλικίας >18 ετών). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συνήθειες που άλλαξαν στη διάρκεια της πανδημίας και σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη  ήταν η κατανάλωση καφέ (34,1% των συμμετεχόντων κατανάλωναν περισσότερο καφέ στην πανδημία), η διάρκεια του ύπνου (34,7% των συμμετεχόντων κοιμόντουσαν λιγότερο στην πανδημία), η σωματική άσκηση (47,7% των συμμετεχόντων αθλούνταν λιγότερο στην πανδημία), το κάπνισμα (33,3% των συμμετεχόντων κάπνιζαν περισσότερο στην πανδημία), η διάρκεια χρήσης κινητού τηλεφώνου (41,1% των συμμετεχόντων χρησιμοποιούσαν περισσότερο το κινητό στην πανδημία) και το επίπεδο στρες (60% των συμμετεχόντων είχαν περισσότερο στρες στην πανδημία). Βρέθηκε επίσης, ότι οι καλύτερες συνήθειες υγείας στην περίοδο της πανδημίας σχετίζονταν με καλύτερη κατάσταση της υγείας των συμμετεχόντων (p=0,008).

Συμπεράσματα: Οι καθημερινές συνήθειες των πολιτών τροποποιήθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας τόσο από τον φόβο της νόσου όσο και από τα περιοριστικά μέτρα προστασίας. Οι αλλαγές αυτές συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη και θα πρέπει κατά τον σχεδιασμό των πολιτικών υγείας να προωθηθούν κατάλληλα μέτρα πρόληψης.

Λέξεις κλειδιά: Διαβήτης, καραντίνα, μέτρα προστασίας, πανδημία, συνήθειες, COVID-19.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Εισαγωγή: Οι κακοήθειες εξακολουθούν να αποτελούν μια από τις πρώτες αιτίες θανάτου. Το 2020 καταγράφηκαν 10 εκατομμύρια θάνατοι οφειλόμενοι σε αυτό. Σημαντικό είναι όμως ότι ένα από τα μεγάλα προβλήματα της νόσου είναι η αναποτελεσματική διαχείριση του καρκινικού πόνου.

Σκοπός: Η διερεύνηση της συμβολής του φαρμακοποιού στο θέμα της διαχείρισης του καρκινικού πόνου.

Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση σε παγκοσμίως έγκυρες μηχανές αναζήτησης επιστημονικών θεμάτων και άρθρων (PubMed, Medline) και σε οργανισμούς παγκοσμίου κύρους (όπως ο ΠΟΥ και η IASP). Χρονικό πλαίσιο  τέθηκε η εικοσαετία ως ικανό χρονικό διάστημα. Ως  γλώσσα αναζήτησης καθορίστηκε η αγγλική.

Αποτελέσματα: Η μεγάλη πλειοψηφία των άρθρων εστιάζει στον διεπιστημονικό πόλο και τη σημασία του ρόλου του φαρμακοποιού στην παρηγορητική θεραπεία. Εν συνεχεία ακολουθούν τα θέματα οπιοειδών και πολιτικών, τα θέματα εκπαίδευσης, τα θέματα φαρμάκων εκτός ενδείξεων και τα θέματα εξατομικευμένης θεραπείας.

Συμπεράσματα: Συνεπώς καταδεικνύεται ότι ο ρόλος του φαρμακοποιού στην θεραπευτική ομάδα του ασθενή με νεοπλασίες είναι καθοριστικός. Ειδικότερα για την την καλύτερη διαχείριση και παροχή φροντίδας στον καρκινοπαθή ασθενή είναι σημαντικό να αναπτυχθούν και στη χώρα μας παρόμοιες πολιτικές  ώστε ο φαρμακοποιός να αποτελεί αναπόσπαστο μέλος της διεπιστημονικής ομάδας.

Λέξεις κλειδιά: διαχείριση πόνου, ανθρώπινα δικαιώματα, φαρμακοποιός, καρκινικός πόνος, Παρηγορητική φροντίδα, Δημόσια υγεία